Մեդիակրթությունը ժամանակակից աշխարհում

Վ. Մանտուլենկո

Մեր ժամանակներում ամեն ինչ զարգանում է շատ ավելի արագ  ու բազմաթիվ ուղղություններով, քան երբևէ: Իսկ այդ զարգացումների հիմնական առանցքը կազմում են ԶԼՄ-ները, ընդ որում, գերակշռում են էլեկտրոնային տարբերակները:

Ստեղծվել է նոր` գլոբալ տեղեկատվական միջավայր:

Եվ կրթությունը, որպես մշակույթի համակարգում հանդես եկող առանձնահատուկ գործունեություն, բնականաբար, չի կարող հեռու մնալ այս  գործընթացից:

Այս ամենի մասին  լիարժեք պատկերացում կազմելու համար գործընթացը պետք է դիտարկել համակողմանիորեն` փիլիսոփայական, սոցիալական, մշակութային, հոգեբանական, մանկավարժական և այլ տեսակյուններից:

Այսօր մեդիամանկավարժությունը կանգնած է հետևյալ հիմնախնդիրների առջև.

• տեղեկատվական և հաղորդակցման տեխնոլոգիաների միջոցով ապահովել դասավանդման որակ հանրակրթության համակարգում
• նոր տեղեկատվական տեխնոլոգիաների միջոցով զարգացնել ստեղծագործական հմտություններ
• հոգեբանական, տրամաբանական և մանկավարժական խնդիրների միջոցով հասնել մասնագիտական կողմնորոշման
• տեղեկատվական տեխնոլոգիաների օգնությամբ խթանել ինքնակրթությունն ու մտավոր անհատական զարգացումը։

Մեդիա (media) բառը լատինական ծագում ունի և նշանակում է միջոց: Ժամանակակից աշխարհում սովորաբար օգտագործվում է որպես զանգվածային լրատվամիջոցներ` ԶԼՄ իմաստով՝ տպագիր, ֆոտո, ռադիո, կինո, հեռուստատեսություն, վիդեո, մուլտիմեդիա, համակարգչային համակարգեր, այդ թվում` ինտերնետային:

ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի փաստաթղթերում մեդիակրթությունը (ԶԼՄ կրթություն)  դիտվում է «մանկավարժության կոնկրետ և ինքնավար ճյուղ, որը ժամանակակից ԶԼՄ-ների և զանգվածային հաղորդակցության միջոցով տեսական և գործնական հմտություններ է իրականացնում այլ առարկաներ ուսուցանելիս, ինչպիսիք են, օրինակ` մաթեմատիկան, ֆիզիկան կամ աշխարհագրությունը»:

Մեդիակրթության հիմնական խնդիրներն են`

• նոր սերնդին նախապատրաստել ընկալելու ժամանակակից տեղեկատվական դաշտը և հարմարվելու այդօրինակ պայմաններին
• սովորեցնել մարդուն հասկանալ, գիտակցել տեղեկատվական դաշտի ազդեցությունները,  դիմակայել  դրա հետևանքները
• տիրապետել կապի տեխնիկական միջոցներին` ինքնաարտահայտում և ինքնադրսևորում իրականացնելու  համար։

Այսօր մեդիան ուսումնասիրության  համապարփակ միջոց է մարդու և աշխարհի համար (սոցիալական, բարոյական, հոգեբանական, գեղարվեստական, ինտելեկտուալ առումներով): Բայց  կրթական հաստատությունները, ցավոք,  դանդաղ են արձագանքում մեդիայի, նրա ընձեռած  դիդակտիկ ներուժին: Մեդիայի ու դպրոցների միջև առկա են փոխգործակցության  հիմնախնդիրներ:

Այսօր մանկավարժական ասպարեզում չկա մեդիայի կիրառելիության համակարգվածություն, ուսումնասիրված չէ` ինչ դեր են խաղում էլեկտրոնային միջոցները  կրթության և դաստիարակության խնդրում: Հիմնական բարդությունն այն է, որ մանկավարժական արդեն կատարված ուսումնասիրությունները կորցնում են արդիականությունը` մեդիամիջոցների արագ փոփոխման հետևանքով:

Այսօր ակնհայտ է, որ քաղաքակրթության հետագա զարգացումը կախված է նրանից, թե ինչպես կընթանան հարաբերությունները մեդիայի և մարդու, մեդիայի և մշակույթի, մեդիայի և կրթության միջև: Բոլոր տեխնալոգիաները, որոնք կստեղծվեն ապագայում, կկոչվեն «երրորդ հազարամյակի» կամ էլ «XXI դարի տեխնոլոգիաներ»:

XXI դարը բեկումնային կդառնա մարդկության զարգացման համար:  Հետևաբար, վերը նշված  խնդիրները պահանջում են բոլորի ուշադրությունը` փիլիսոփաների, տնտեսագետների, սոցիոլոգների, քաղաքական գործիչների, և իհարկե` մանկավարժների: Միայն համատեղ ջանքերի շնորհիվ է հնարավոր լուծել այդ խնդիրները:

Աղբյուրը` Мантуленко В.В. Медиаобразование в современном мире

Թարգմանական ծաղկաքաղ