Ուսուցման կազմակերպում. խնդիրներ
Primary tabs
Տարիներ շարունակ ականատես ենք լինում կրթական համակարգում կատարված ու կատարվող փոփոխությունների, լսում դրանց մասին: Ճի՞շտ են լինում դրանք, թե՞ ոչ, կենսունա՞կ են, թե՞ ոչ. խոսքն այս պահին ամենևին էլ այդ մասին չէ: Ուղղակի մի բանում վստահ եմ. ուսուցման կազմակերպման մեջ փոփոխություն կարող է կատարել միայն դասավանդողը՝ ելնելով հասարակության զարգացումից, նրա կյանքում կատրավող փոփոխություններից, կրթական ծրագրի զարգացումից, կոնկրետ իրավիճակից, իր աշխատանքային փորձից: Սա կրթահամալիրում տեսնում ենք անընդհատ, որտեղ դասավանդողին՝ որպես նախաձեռնողի, ազատ մտածողի, ստեղծողի, տրված են բոլոր հնարավորությունները՝ փորձի փոխանակում, նորարարություն, խրախուսում, քննարկում, տարածում: Այստեղ է երևում յուրաքանչյուրիս ստեղծականությունը, ուսուցման գործընթացում առաջացած հակասությունները ճիշտ հասկանալու ու գնահատելու, դրանք վերլուծելու կարողությունը:
Ուսումնական գործընթացի փոփոխվում է՝ կապված ուսուցանվող նյութի, ուսուցման նպատակների, մեր առջև դրված խնդիրների, դրանց լուծման ուղիների հետ: Այդ ընթացքում ցանկացած անհաջողություն կապված է ուսումնական գործընթացի ոչ ճիշտ կազմակերպման հետ: Տարբեր ունակությունների, կարողությունների, տարբեր նախասիրություններ ունեցող 20-25 սովորողի ներկայությունը հաճախ խանգարում է առանձին սովորողների ստեղծագործական մտածողության զարգացմանը: Ու ստիպված ենք լինում, հաճախ մեր կամքից ու ցանկությունից անկախ, աշխատանքները կազմակերպել «միջին» սովորողին համապատասխան: Իսկ արագ մտածող, արագ աշխատող սովորողի համար ամեն ինչ անհետաքրքիր է դառնում: Կատարվող աշխատանքը անհաղթահարելի է դառնում նաև մի փոքր ցածր ընդունակություններ ունեցող սովորողի համար: Ի՞նչ է ստացվում. և՛ ուժեղը, և՛ թույլը չեն ստանում այն հնարավորը, ինչ կարող էին: Ու տրտնջում ենք: Բոլորս: Բարձրաձայն կամ… Սակայն ստեղծված իրավիճակում (լավ վերլուծելու դեպքում) բոլորս էլ վստահ ենք՝ դժվար է սովորողին «մեղադրել» այլ գործով (բոլորիս ծանոթ) զբաղվելու, կարգապահական խախտում թույլ տալու համար:
Իհարկե, այլ գործոններ էլ կան.
- առաջադրանք ընտրած և չընտրած սովորողների «համակեցություն»
- ներկա գտնվելու և չաշխատելու հնարավորություն
- այլ գործով զբաղվելու հնարավորություն
- պատասխանատվության պակաս:
Ի՞նչ եմ անում
Նախօրոք սովորողներին ուղարկում եմ առաջիկա դասերի համար նախատեսված աշխատանքները՝ հարցադրումներով, պահանջներով, կատարման չափորոշիչներով, ժամկետներով:
Աշխատանքի որակի բարձրացման երաշխիքը շահագրգիռ ինքնուսուցումն է: Սովորողներին բաժանում եմ խմբերի (4-5 հոգի յուրաքանչյուր խմբում): Խումբը ձևավորվում է՝ հաշվի առնելով սովորողների հնարավորություններն ու ցանկությունները: Անհատական կամ խմբային աշխատանքի ավարտից հետո հանձնարարում եմ իրականացնել ինքնաստուգում՝ օգտվելով աշխատանքի լուծման տարբերակից, համացանցից, այլ աղբյուրներից:
Սովորողին հնարավորություն է ընձեռվում իր աշխատանքը մեկ անգամ էլ վերանայելու, բացթողումը գտնելու, շտկում-ուղղումներ կատարելու ու, վերջապես, ինքն իրեն գնահատելու:
Վերջնական գնահատականը ձևավորվում է՝ չափանիշ ունենալով սովորողի ինքնագնահատականը: Համաձայնվե՛ք, որ այսպես ճիշտ է: Եթե սովորողը աշխատել է, այնուհետև կարողացել ինքնուրույն գտնել իր բացթողումները, կատարել է ճշտումներ, նա արժանի է բարձր գնահատականի:
Իսկ եթե չի նկատել թերացումները, ճշտումներ չի կատարել, անկախ իր նշանակած ինքնագնահատականից, նրա գնահատականի նիշն իջնում է:
Սա, ըստ իս, ընթացիկ գնահատման ուսուցանող, ոգևորող, խրախուսող ձև է:
Որո՞նք են առավելությունները
- աշխատանքում բոլորի ներգրավվելը
- սեփական աշխատանքը վերանայելը
- ինքնուրույն մտածողության զարգանալը
- անկախ կարծիք արտահայտելը
- սեփական տեսակետը պաշտպանելը
Իսկ ես աշխատանքային պրոցեսում պետք է ավելի զգոն և ուշադիր լինեմ, որպեսզի կարողանամ ճիշտ կազմակերպել սովորողների հետ անհատական աշխատանքը: Փորձով համոզվել եմ, բոլորին միևնույն հանձնարարությունը տալու դեպքում սովորողները, դիմելով ավելի հեշտ ձևի, ինքնուրույն աշխատանք հիմնականում չեն կատարում:
Իսկ ինքնուրույն հետազոտելը, նոր արդյունք ստանալը, անհայտի բացահայտելը, տարբեր սկզբնաղբյուրներից նյութերի ձեռքբերումը, խմբավորումն ու դասակարգումը, «ինչուներ»-ի եւ «ինչպեսների»-ի բացահայտումը նպաստում են կարողությունների ամրապնդմանը, զարգացնում են հետազոտական հմտություններ, հետաքրքրություն են առաջացնում ուսման նկատմամբ:
Հնարավոր է՝ այսպես ստացված գիտելիքը մոռացվի (ինչպես ցանկացած դեպքում), բայց կմնա մի շատ կարևոր բան, կարևոր ձեռքբերում-նվաճում՝ ինքն իրեն գնահատելու, ճիշտ գնահատելու, սեփական ուժերին հավատալու, արժևորելու կարողությունը:
- Բացվել է 1041 անգամ