ԴավիթՄինասյան
Դասավանդող, ՏՀՏմասնագետ

Տեքստային փոփոխականներ: Տեքստերի հետ աշխատանքի ֆունկցիաներ և պրոցեդուրաներ

Դասը ներկայացվել է 2010թ. հունվարի 22-ին` «Թվային տեխնիկական միջոցները արդյունավետ կրթության գործիքներ» միջազգային ստուգատեսի ժամանակ

Տեքստային ինֆորմացիայի մշակման համար ՏՈՒՐԲՈ ՊԱՍԿԱԼ լեզվում օգտագործվում է STRING (տող) տիպը: STRING տիպի փոփոխականները իրենից ներկայացնում են սիմվոլների հաջորդականություն և այն կարելի է դիտարկել որպես սիմվոլներից կազմված միաչափ զամգված (մասիվ): Նրա արժեքը ապաթարցերի մեջ վերցված ցանկացած սիմվոլների հաջորդականություն է և նրանում սիմվոլների քանակը չի գերազանցում 255-ը:

STRING տիպի փոփոխականների նկարագրման ընդհանուր տեսքը հետևյալն է`
փոփոխականի անուն : STRING[տողի երկարություն];
որտեղ STRING-ը պահեստավորված բառ է, փոփոխականի անունը իդենտիֆիկատոր է, իսկ տողի երկարությունը INTEGER տիպի հաստատուն է, որը որոշում է տվյալ տողի սիմվոլների հնարավոր մեծագույն քանակը: Եթե տողի երկարությունը նշված չէ, ապա այն ընդունվում է հավասար 255-ի:

Օրինակ`             VAR S1, S2: STRING[25]; X: STRING։

Այստեղ S1-ը և S2-ը տողեր են, որոնք ունեն ամենաշատը 25 սիմվոլ, իսկ X-ը` մինչև 255:

Եթե T տողն ունի N երկարություն, ապա նրա մեջ եղած ցանկացած սիմվոլի կարելի է դիմել T[i] ձևով, որտեղ i -ն սիմվոլի գրաված դիրքի համարը:

Օրինակ, T[15], X[201], S1[L], S2[5*I+1]:

STRING տիպի փոփոխականների համար սահմանված են մի շարք ստանդարտ ֆունկցիաներ և պրոցեդուրաներ, մասնավորապես`
LENGTH (S1) – INTEGER տիպի ֆունկցիա է, որը վերադարձնում է S1 տողի երկարությունը:
CONCAT (S1, S2, ..., SN) – STRING տիպի ֆունկցիա է, որը վերադարձնում է S1, S2, ..., SN տողերի հաջորդական միավորումից ստացված տողը:
COPY(S1, K, N) – STRING տիպի ֆունկցիա է: Այն վերադարձնում է տող, որը ստացվել է S1 տողից` պատճենահանելով K – րդ դիրքից սկսած N հատ սիմվոլ:
DELETE(S1, K, N) – պրոցեդուրա է, որը S1 տողի K – րդ դիրքից սկսած հեռացնում է N հատ սիմվոլ:
INSERT(S1,S2,K)- պրոցեդուրա է, որը S1 ենթատողը ներդնում է S2 տողի մեջ K – րդ դիրքից սկսած:
POS(S1,S2)- INTEGER տիպի ֆունկցիա է: Այն վերադարձնում է այն դիրքի համարը, որից սկսած S1 ենթատողը առաջին անգամ հանդիպում է S2 տողի մեջ: Եթե S2 տողի մեջ չկա S1 ենթատողը, ապա ֆունկցիան կընդունի 0 արժեք:
STR(X, S1) – պրոցեդուրա է, որն ամբողջ կամ իրական տիպի X փոփոխականը ձևափոխում է S1 տողային տիպի փոփոխականի:
VAL(S1, X,CODE) – պրոցեդուրա է, S1 տողը դարձնում է INTEGER կամ REAL տիպի և պահպանում X փոփոխականի մեջ, որտեղ CODE պարամետրը ցույց է տալիս ձևափոխման արդյունքի կոդը: Ճիշտ ձևափոխման դեպում CODE պարամետրն ընդունում է 0 արժեք, հակառակ դեպքում` CODE-ի մեջ գրվում է սխալ ձևափոխման սիմվոլի համարը: 
STRING տիպի փոփոխականը կարելի է համեմատել նույնատիպի այլ փոփոխականի կամ հաստատունի հետ` օգտվելով համեմատության =, >, >=, <, <=, <> նշաններից:

Բերենք տողերի հետ աշխատելու ֆունկցիաների և պրոցեդուրաների օրինակներ`

1. A:= ‘VARDAN’; B:=’PETROSYAN’; C:=CONCAT (A,’ ‘,B);
2. X:=’YURI SHMAVONYAN’; K:= LENGTH(X);
3. X:=’ANI TER-ARSENYAN’; Y:=COPY(X, 5, 3);
4. X:=’ANI TER-ARSENYAN’; DELETE (X, 5, 4);
5. A:= ‘VARDAN PETROSYAN’; INSERT(A,’TER- ‘,7);
6. X:=’TER-‘; Y:=’ANI TER-ARSENYAN ’ ; K:=POS(X,Y); L:=POS(‘PETROSYAN‘, Y);
7. X:=514.05; STR(X,Y);
8. VAL(‘-31.48’,M,L)։

Բերենք խնդրի օրինակ, որում օգտագործվում են տեքստային փոփոխականների մշակման գործողություններ:

Խնդիր: Մուտքագրել տեքստ: Այդ տեքստի հիման վրա ստանալ նոր տեքս, որը ստացվում է մուտքագրած տեքստից երկու և ավելի հաջորդական բացատանիշերը մեկ բացատանիշով փոխարինելով: Արտածել ստացված տեքստը:

Նկարագրություն

1 ՍԿԻԶԲ:
2 Մուտքագրել տեքստը` X-ը, այն ունի STRING տիպ:
3 Գտնել երկու հաջորդական բացատանիշի դիրքի համարը (i) մուտքագրված տեքստում: Այն ամբողջ տիպի է (INTEGER):
4 Ստուգել, եթե դիրքի համարը (i) հավասար է 0-ի, ապա անցնել 6-րդ բլոկին:
5 Հեռացնել i-րդ դիրքի բացատանիշը և անցնել 3-րդ բլոկին:
6 Ելքում ստանալ նոր տեքստը` X-ը:
7 ԱՎԱՐՏ:

Առաջադրանքներ

1. Մուտքագրել տեքստ և հաշվել նրանում առկա բառերի քանակը (բառերն միմյանցից բաժանվում են առնվազն մեկ բացատտանիշով /պրոբելով/):
2.  Մուտքագրել տեքստ և սիմվոլ: Հաշվել մուտքագրված տեքստում մուտքագրված սիմվոլի քանակը:
3. Կազմել ծրագիր, որն դուրս կբերի մուտքագրված տեքստը սիմվոլների հակառակ հաջորդականությամբ դասավորված (օրինակ` մուտք` english, ելք` hsilgne):
4. Մուտքագրված տեքստում – (հանման նշան) սիմվոլները փոխարինել _ (տողատակի գծիկ) սիմվոլներով: