გაწმინდე და დასრულდა, ხმა არ გავიგო

აშოტ ბლეიანი

გუშინაც როგორც ზაფხულში ჩემი დღე დაიწყო დილის 08 საათზე სპორტულ დარბაზიდან, ძირითადი სკოლის, სკოლა-ბაღის, ახალი სკოლის, ხელოვნების სკოლის და დედა სკოლის ქვიშის საფარით სპორტულ მოედანზე ერთ დღეში დიდი საქმე ჩატარებულა, შეზღუდული ფინანსური რესურსების გამო იძულებული ვართ  გონივრული გადაწყვეტილებებისა. სევანიდან მოტანილი თეთრი ქვიშა საუკეთესო გადაწყვეტილებაა სპორტული დარბაზისთვის. 6 ოქტომბრიდან, ჩვენ ვიწყებთ სპორტული მოედნების გამოყენებას,  უფრო და უფრო მიმზიდველი გახდეს, როგორც ყოველდღიური სასწავლო სამუშაო.

ჩვენი მასწავლებლები და მოსწავლეები უნდა იყვნე აკიური მათ მიმდებარე მატერიალური გარემოს მიმართ, შეცვალონ ის, მზად მიღრბული, პასიური  დამოკიდებულება.  ბინებიში-სახლებში ჩვენი დამოკიდებულება დიდი ზომით ეგეთი არ არის, სულ რაღაც ვცვლოთ… სასწავლო კომპლექსიც თავის სკოლებით და სკოლათა შორის გადასასვლებით, ჩვენი სახლია, აქ ვცხოვრობთ სებასტელებით, არ ველოდებით, რომ ვიღაცა მოვიდეს და შეესაბამოს ჩვენ ცხოვრებას. შემდეგ აგრეთვე მოედნები, ამ გერად ჰრაზდანი აუზი. ერთი მიკროავტობუსი მოსწავლეებით და მასწავლებლებით ჩვენ ჩარენცავან-არზაკან-ბჯნით ჰრაზდანის მდინარეს საპირისპირო მიმართულებით, გადავდივათ ჰრაზდან მდინარის ხობით, მგზავრობაში ვართ, მაღლა, მდინარის ხეობის კენ…

მეკითხებიან რისი მეზიზღება..არაფრის, იმ საზიზღრობის გარდა, რომ ნებას არ აძლევს, რომ ნახო, მიხვიდე და აკრიფო მაგავი მონასტერის ქვემოდან, გვერდიდან წყარომდე… სოლაკელების წმინდა კურთხეულიდღესასწაული ვნახე და მოგიყევით სოლაკიდან  მომლოცველების შესახებ…აი ბოლო აღთქმის საჩვენებელი …ადამიანის წმინდა არის მისი მთა და ველი, ბუნება, მისი წყარო როგორც საჩუქარი, ღორის საქციელს აღსნა არ აქვს…ნუ აბინძურებ, ეს შენი წმინდა არ არის? აკრიფე ნაგავი პარკში.

მაგრამ სად წაიღოს? სოფელი სოლაკ სიმაღლეზეა, და სურბის გზაზე (მუდმივ ადიხარ, იგი გახდება ხილული, როგორც ხლრბში) კლდიდან ჩანის ნაგვის ფენები… მაგრამ სად წაიღოს? სოფელი სოლაკ სიმაღლეზეა, და სურბის გზაზე (მუდმივ ადიხარ, იგი გახდება ხილული, როგორც ხლრბში) კლდიდან ჩანის ნაგვის ფენები…ამ ნაგვის კი გაწმენდა ადანიანს ეზიზღება…მას არ დაუგდია, სხვისი რაზე უნდა მან გაწმინდოს, მას ეზიზღება…გაწმინდე ძმაო, რა არის საზიზღარი? ხალისით გაწმინდე, შენ ნაწილი დაგვხდა ბუნების ერთი ნაწილი დაბრუნება შენთვის, მოქმედე ან აწარმოე ბუნება შენი, მერე ამ ნაგვის წყლით დაიბანე, გაიწმინდე, აი ეხლა უფლება გაქვს, დაჯექი ნახე რაც გაქვს-შექმნილი და იცხოვრე… წყალი დალიე, ერთი ლუკმა პური ჭამე, ეხლა შენ შეგიძლია, შენ ადამიანი ხარ, ცხოველი არა ხარ..გინდა არ გინდა რა სურვილია, გაწმინდე, ხმა არ გავიგო, მუდმივ უნდა გაწმინდო, რომ სულ სუფთა იყოს…შენი საქმე გასუფთავებაა.დიახ არიან ღორები, მაგრამ შენ ღორი არ ხარ, გესმის…? ჩვენთან იყვნენ ხელოვნების უფროსი სკოლის 10-ე კლასელების ერთი ჯგუფი, სხვები კი სხვა სკოლებიდან იყვნენ. საინტერესოა, რა მიიღეს ისინი თავიანთ სამშობლოს-ბუნების დაცვის თავიანთ ნათლობისგან…

ჩემ დღიურში ჰრაზდან-ზანგუნ უფრო და უფრო მთავარ ადგილს იკავებენ, შემთხვევით კი არა, არც იმისთვის რომ დასაწერი მასალა არ მაქვს. წაიკითხეთ ჩემი დღიური და მონაწილეობას მიიღებთ ჰრაზდანის ხეობით, სევანიდან არაქსამდე, არაქსიდან სვანამდე თითოეული სასწავლო პროექტის განხორციელების პროცესს. მე მაქსიმალურ ვიმუშავებ იმაზე, რომ ყველა სებასტაცი, სადაც იყოს იცობეს ჩვენი წყლის აუზ-კასკადის პრობლემებს, მიიღოს მონაწილეობა ამ გადაწყვეტილებებში. ასე არ შეიძლება…

ნახევარდღიანი ეს მოგზაურობა ერთი ნაბიჯია ეკოტურ 2015-ის მოსამზადებელ პერიოდში. მეკითხებიან ეკოტური აპრილშია? არა?… ეკოტური 2015-ი უკვე დაწყებულა, ამხანაგებო, რამდენათ ემანუელ აგჯოიანი ეკოტურ 2015 -ის ორგანიზატორ დირექტორი, ქორწილისთვის ემზადება…კერძო-გჯუფურ განაცხადების გარეშე, შემეცნებითი მოსამზადებელი სამუშაოების გარეშე რა ეკოტური? რა აპრილი?

სოლაკის წმინდის კენ გზა, სიმაღლეების მიღწევა, ჩვენი დაპირება მაირავანქისკენ, ეკლესია ეგ ცალკე  ფრთაა ჩვენ მოგზაურობაში. კარინე პეტროსიანისგან კარგად ვის შეუძლია მოჰყვეს ამ მოგზაურობის შესახებ? სოფია აივაზიანი, ქნარიკა, მარიეტა, და ტათვ აბრაჰამიანი, ვინც მზად არის ამ მოგზაურობისთვის ქაღსამდე, თავიანთ სოფლამდე, სახლამდე… ყველა მზად, მობილურად, გევორგ ჰაკობიანიც და ბჯნიის სკოლის დირექტორი ჩვენი მეგობარი იაშა საჰაკიანი, არ გადავლენ სოლაკის ქვემო ზანგუს ხეობიდან სოლაკის წმინდამდე და წყაროს გზამდე, წყარო, რომელიც როგორც ნაკადი კვებავს ჰრაზდანი…ასეთ სამშობლომცოდნე მასწავლებელ მეგობრებთან ერთად შეიძლება სომხეთის ყველა სიმაღლეების გადალახვა, ყოფნა ყველა დანგრეულ მონასტერებში…ასე გადაწყდება სახელმწიფოს ნაგვის საკითხიც.

ასეთი გზა გავიარეთ, ორი საათი ავედით და რთი საათი გავიარეთ კიდევ, გავიარეთ სუბუქად ლაპარაკით-თამაშით, გაოცრებული როგორც ბავშვები. დიახ მე ბავშვდები, როდესაც ვხდები არ სამყაროში, აგრეთვე ახალი ჩემთვის, როდესაც დაღლილი დედაქალაქის-ბანგლადეშის ყოველ დღის შემდეგ, შეყვარებული თვალებით ვუყურებთ დედოფალ ჰრაზდანის ხეობას, და გეღამას და წაღკუნქს…ერევნიდან სულ 40 კილომეტრი და შენ სხვა სომხეჩი ხარ, სხვა ქვეყანაში…

ტათევ აბრაჰამიანის კენ ორი წოდება არის. ერთი ტათევი, უფრო და უფრო მოგვწონს ეს ცეცხლოვანი სამშობლომცოდნე, ველური ხიბლით გოგონა, ვისაც ენდობიან მშობლები. სახვში რაზე არ უნდა იყო აბრაჰამიან მამიკოს და დედიკოსთან მაგიდის ირგვლივ, და არ თქვა “მადლობელი ვართ ტათოსთვის…”.საცსე მაგიდა, ათეულს კი არა ყველას ეყოფა…ჭამე და ჭამე, ო ჰრაზდანის მდინარე არ არის?, რომელიც ქაღსუსთან უკვე პატარა მდინარედ ხდება, ვიწროვდება და ხეობაში ჭაობათ ხდება, იქ იკარგება, რომ ქაღსი სოფელში  მარტო მდინარეს გზა ჩანს, ნაგვისსაყრელი ჰრაზდანის გზად… და ამ სოფელში არის სკოლა, მისი საგანმანათლებლო სტანდარტით, ეკო ბიოლოგიური კომპონენტებით, სკოლა მისი მაჩვენებლებით…ამდენი ადამიანი დაამთავრა. ამდენი ადამიანი ჩააბარა, ამდენი გახდა განათლების ტექნიკური მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე და სხვა…აი ამ მოღვაწ’ეებიდან ერთ ერთი ლიტერატურის მცოდნე, გავარის უნივერსიტეტის კათედრის ხელმღძვანელი ბატონი გრიგორიანი  სიმპატიური და ნამდვილად განათლებული ადამიანი, ჩვენ მაგიდასთან არის…გაჩნდა და მისი დიდი ძალისხმევით შექმნილი და დაწერილი წიგნი: “ქაღსი…” 1828-დან 1938 წ.წ. ექნება გაგრძელება. პატივცემულ ლიტერატურმცოდნესთან ჩვენ მაგიდის ირგვლი საუბარი -უთანხმობის მზგავსი შემთხვევებისთვის გააფორმა ჰრანტ მათევოსიანმა ის მწერალი, ვინც ლიტერატურული ცხოვრება წლების მანძილზე მიუძღვნა პატივცემულმა ლიტერატურისმცოდნემ- კათედრის ხელმძღვანელმა, ” ჩვენ ვგეგმავთ ჩვენ წარსულს და მომავალს, ჩვენი აწმყო კი, როგორც ცხენი, მირბის ჩვენ ფეხქვეშიდან…” .

ქაღასის აწმყოდან მე, დიახ, გავბივარ…ჩემთან მიმაქვს სოლაკის წმინდა, მისი სიმაღლე, გესმით, მისი სიმაღლიდან ჰრაზდანის ხეობა თავის სოფლების სლაკ, ბჯნი, ლერნაჰოვიტის პერსპექტივებით…, ტათევის ოჯახურ გარემოთ…არც მარჯვნივ, არც მარცხნივ. ავტობუსით გაქცევა, სევანის-ერევნის კენ, ბანგლადეშის სასწავლო კმპლექსისკენ.