Անհատի ուսուցում
Primary tabs
Յուրաքանչյուր սովորող անհատ է, մտածում և ընկալում է յուրովի, հետևաբար դասավանդողի մոտեցումն էլ պետք է լինի անհատական։ «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում, որտեղ ես մաթեմատիկա եմ դասավանդում, կարևորվում է անհատական ուսուցման մեթոդը։ Փորձեմ պատմել, թե ինչպես եմ հաղթահարում ճանապարհը, որը տանում է դեպի անհատական կրթության։
Ուսումնական պարապմունքն արդյունավետ անցկացնելու համար, ինչպես բոլոր դասավանդողները, նախապես պլանավորում եմ անելիքս՝ ըստ պարապմունքի տևողության։ Դասասենյակ անհրաժեշտ է մտնել պատրաստված։ Դրա համար սովորողների հիմնական մասի համար ընտրված թեման համառոտ պատմում եմ իմ բլոգում և կցում համապատասխան առաջադրանքներ։ Այն սովորողներին, որոնք ծրագրային բացթողումներ ունեն, նախապես հեռավար առաջադրում եմ օրվա՝ իրենց ունակություններին համարժեք առաջադրանքներ։ Վերջին խմբի սովորողների հետ արդյունավետ է առցանց աշխատանքը, թեմաների առցանց քննարկումը։ Եթե սովորողները դժվարությամբ են աշխատում, չեն համաձայնում նյութերը հրապարակել իրենց բլոգներում, օգտվում ենք էլեկտրոնային փոստի հնարավորությունից, google տետրերից, սկզբի համար կարող են օգտագործել նաև թղթային տետրերից։ ժամանակի ընթացքում սովորողը հասկանում է, որ կարողանում է սովորել, ինքնուրույն առաջադրանքներ կատարել։ Այս կերպ սովորողը հաղթահարում է «մաթեմատիկա առարկան բարդ է» և «չեմ կարող» բարդույթները, ընդառաջ է գալիս, սկսում աշխատել պարտաճանաչ ու սիրով, նաև հրապարակել իր գրառումները, աշխատել բլոգում։
Ի վերջո, առաջին խնդիրը սովորողին «չեմ կարող»-ի սահմանից դուրս բերելն է ու սովորեցնել սովորել, ընկերներին հասնելու նպատակ դնել ու սովորել նրանց հետ հավասար պայմաններում։
Առավել հեշտ է աշխատել այն սովորողների հետ, որոնք աշխատում են ծրագրով։ Նրանց ոգևորությունը չկոտրելու և հետաքրքրասիրությունը պահպանելու համար էլ օգնության են հասնում նախագծային ուսուցումը, հետազոտական և վերլուծական աշխատանքները։ Լավագույն շրջանը հետաքրքրվող սովորողներին նախագծային աշխատանքի շուրջ հավաքելու և տարվա նախագծերի լիարժեք ամփոփման համար ճամբարարային օրերն են։ Այդ օրերին հնարավորություն ես ստանում անընդհատ աշխատելու սովորողների միևնույն խմբի հետ, մշակելու նախագծեր, կատարելու վերլուծական աշխատանքներ, իրականացնելու փորձեր, չափումներ, ինչպես նաև անցկացնել թեմատիկ ճամփորդություններ։ Փորձը ցույց է տալիս, որ այդ ընթացքում սովորողի ստացած գիտելիքներն առավել մնայուն են ու հիմնավոր։ Ճամբարային օրերին սովորողները կրթվում են, ինքնակրթվում, խաղում, աշխատում մաթեմատիկական ուղղվածության թիմում։
Այսպիսով, պարապմունքի ժամանակ աշխատում են բոլորը, նաև այն սովորողները, որոնք գերին են այդ «անբեկանելի» «Մաթեմատիկա առարկան բարդ է և անհասկանալի»-ին, իսկ աղմուկը վերածվում է աշխատանքային քննարկման։
Որտե՞ղ է թաքնված «մաթատյացներին» սովորել ստիպող բանալին։ Երբեք որևէ կենդանի արարածի չի կարելի ստիպել աշխատել առանց ընդառաջելու, սիրաշահելու, իսկ երբ խոսքը վերաբերում է երեխաներին, հատկապես՝ պատանիներին, դա անհնարին է դառնում։
Պատկերացրեք մի մարդ, որը վթարից հետո չի կարողանում քայլել։ Եթե բժիշկը յուրաքանչյուր այցելությանը հիվանդից պահանջի վեր կենալ և վազել, ապա նրա պահանջներն անպատասխան և անարդյունք կմնան, իսկ որոշ ժամանակ անց հիվանդը պարզապես չի ցանկանա տեսնել այդ բժշկին և ընդմիշտ կկորցնի քայլելու ցանկությունն ու հույսը։ Ինչպես է վարվում նման պարագաներում բժիշկը․ նա հուսադրում է հիվանդին, ապա աշխատանքում ներգրավում հոգեբանի, որ շարունակում է հավատացնել հիվանդին, որ շուտով քայլելու է (ու կարևոր չէ՝ հնարավոր է դա, թե ոչ)։ Այդ ընթացքում էլ աստիճանաբար սկսում է ֆիզիկական փոքրիկ ծանրաբեռնվածությունների շնորհիվ պատրաստել հիվանդին քայլելու։
Մանկավարժն էլ մի բժիշկ է, ով մարզում է, բուժում միտքն ու զարգացնում որոշակի մտածողություն, տրամաբանություն, սովորեցնում սովորել։
Սովորելու ցանկություն չունեցողները հավանաբար, ինչ-որ պահից սկսած դադարել են սովորելուց կամ լսելուց կամ միգուցե հարցեր տալուց, ինչ-որ մի դասից նրանց համար առարկան դարձել է անհասկանալի, ապա նաև բարդ ու անհասանելի։ Իսկ մենք անընդհատ պահանջում ենք, որ սովորի, ասենք, երրորդ հայտանիշը եռանկյունների հավասարության։ Ինչպե՞ս կարող է սովորել որևէ հայտանիշ, եթե չգիտի՝ ինչ է եռանկյունը։
Եթե գրքեր կարդալ սկսելու համար չկա սահմանված տարիք, և մարդ մի օր կարող է վերցնել որևէ գիրք, սկսել կարդալ ու դարձնել այդ երևույթն անընդհատ և սիրելի զբաղմունք, ապա ինչո՞ւ մաթեմատիկա սովորելու համար պետք է լինի հստակ կարգավորվածություն։
Մաթեմատիկա սովորելու համար պետք է քայլել սովորողի աշխարհով՝ հասկանալ նրա կարողություններն ու ցանկությունները, կազմել համապատասխան անհատական ծրագիր․ միգուցե նա ապագա հայտնի արվեստագետ կամ արհեստավոր է ու չի կիրառելու բարդ մաթեմատիկական հաշվարկները, և բավական է նրան սովորեցնել մտածել, վերլուծել ու տրամաբանել։ Միգուցե ուսումնական ծրագիրը մի խումբ սովորողների համար դյուրին է, իսկ մյուսի համար փոքր ինչ ծավալուն է։ Ուրեմն պարզեցնեք այն, դարձրեք նրանը, նրա անհատական ծրագիրը, որը նրա համար դյուրըմբռնելի կլինի, ինչն էլ կոգևորի ու կդրդի նորություններ սովորելու և նոր հաղթանակներ գրանցելու։ Գուցե հակառակը՝ նա մաթեմատիկայով հետաքրքրված, բարդ խնդիրներից ոգևորվող սովորող է, նրան պետք է խրախուսել, խորանալու հնարավորություն տալ։
Յուրաքանչյուրի հաղթանակների մասին պետք է խոսել, պատմել, լսել առաջարկներ, առարկություններ, այլոց փորձերի պատմությունները ու ոգեշնչվել ու շարունակել ստեղծագործել։ Յուրաքանչյուր քննարկման արդյունքում առաջանում են հին խնդիրների նոր լուծումները․ յուրաքանչյուր օր նոր փորձություն է, նոր մանկավարժական փորձառություն։
Լինել «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի դասավանդող՝ նշանակում է լինել ճկուն, ստեղծագործող, լինել հեղինակը քո կողմից իրականացվող ծրագրի, մանկավարժության նորարարության հետևորդ ու դրա տարածողը։
- Բացվել է 1190 անգամ
