«Կրթահամալիրը ծաղիկների մեջ» նախագիծ
Primary tabs
Այս նախագիծն իրականացնում են մի խումբ սովորողներ, ովքեր հետաքրքրվում են բուսաբուծությամբ, հետազոտում են բույսերի տարբեր տեսակների բազմացման, աճեցման, առանձնահատկությունները, հանդիպող հիվանդությունները և դրանց կանխարգելման մեթոդները:
Որպես հետազոտման առաջին մոդել ընտրել ենք մանուշակները: Ինչո՞ւ մանուշակներ.
· բազմանում են տերևներով, ինչը ֆինանսական տեսակետից մատչելի է
· ունեն շատ գեղեցիկ ծաղիկներ, ինչն էլ նպաստում է պահանջարկի մեծացմանը
· Ճիշտ խնամքի դեպքում ծաղկում են գրեթե ամբողջ տարին
· կան մանուշակների բազմաթիվ տեսակներ. սա մեծացնում է հետազոտման դաշտը
Ինչպես ցանկացած աշխատանքում, այստեղ նույնպես առաջին հերթին անհրաժեշտ է սիրով և հոգատարությամբ նվիրված աշխատել, «Շրջապատեք ծաղիկներին սիրով և հոգատարությամբ, այդ ժամանակ նրանք էլ կհայտնեն իրենց երախտագիտությունը՝ Ձեզ պարգևելով գույնզգույն, բազմատեսակ ծաղիկներ»: Ասում են, որ մանուշակները լավ չեն աճում վեճի և լարվածության մթնոլորտում. բարեբախտաբար այդ վարկածը մենք փորձարկել չենք կարողացել:
Նախապատրաստական փուլ: Նախ՝ սովորողները ուսումնասիրում են մանուշակի կառուցվածքը՝ տերևների դասավորությունը, կենտրոնական և հավելյար հանգույցների կառուցվածքը, որից հետո կատարում են համապատասխան եզրակացություններ.
· Բույսի նորմալ աճի և զարգացման համար անհրաժեշտ է հեռացնել հավելյալ հանգույցները
· Ծաղկի տերևների ներքին հատվածի գունավորման շնորհիվ կարելի է մոտավորապես պատկերացում կազմել բույսի ծաղիկների գույնի մասին. մուգ մանուշակագույն և թանաքագույն ծաղիկներով բույսերի տերևներն ունեն համապատասխան գունավորում
· Ձիգ և փարթամ տերևները առողջ բույսի խորհրդանիշ են
· Եթե երկար ժամանակ ծաղկի կոկոնները չեն բացվում (նույնիսկ եթե տերների տեսքը նորմալ է), նշանակում է բույսի արմատային համակարգում զարգանում է նեխման պրոցես. անհրաժեշտ է բույսը «բժշկել»:
Նախագծի իրականացման վայրը «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի Մայր դպրոցում գտնվող բուսաբանական լաբորատորիան է: Սկզբնական փուլում ձեռք ենք բերել չորս «մայր» մանուշակ՝ խիտ և փարթամ տերևներով:
Փորձի ընթացքը
Նախ առանձնացրել ենք «մայր» մանուշակներից բազմաթիվ կտրոններ և դրանք տեղավորել ենք հետևյալ կերպ.
· ջրի մեջ
· պլաստմասե տարաներում
· կավե ծաղկամաններում՝ լցված ոչ պարարտացված հող
· կավե ծաղկամաններում՝ լցված պեռլիտով հարուստ հող
· կավե ծաղկամաներում՝լցված պեռլիտով հարուստ հող, ծածկած պոլիեթիլենով
Բոլոր կտրոնները տեղադրվել են նույն ժամանակում, պահվել նույն սենյակային ջերմաստիճանում և ջրվել հավասարաչափ:
Փորձի արդյունքը
Մեր հետազոտությունները ցույց տվեցին, որ ավելի արագ արմատակալներ տալիս և աճում են կավե ծաղկամաներում՝պեռլիտով հարուստ հողում տնկված և պոլիեթիլենով ծածկված մանուշակի տերևները:
Եզրակացություն:
Ինչո՞ւ է կավե տարաներում բույսն ավելի լավ աճում:
· Անհիշելի ժամանակներից մեր նախնիները ծաղկամաններ պատրաստել են հիմնականում կավից: Կավը բնական հումք է, որի շնորհիվ թթվածինը անարգել թափանցում է պատերից ներս և բույսի արմատային համակարգը ստանում է նորմալ կենսագործունեության, արագ աճի համար անհրաժեշտ թթվածին: Որպեսզի սովորողները տեսնեն թթվածնի առկայության դեպքում աճի առավելությունը, կատարեցինք մեկ այլ փորձ: Ծղոտե և պլաստմասե տարաներում ցանեցինք ցորենի հատիկներ և սկսեցինք խնամել նույն պայմաններում: Ծղոտե տարայի ածիկը աճեց ավելի փարթամ և խիտ արմատային համակարգով, քան պլաստմասե տարայինը: Պարզ էր, որ պատճառը տարաների նյութային կառուցվածքն էր:
Ինչո՞ւ է պոլիէթիլենով ծածկված տարայում բույսը լավ աճում:
· Բույսի աճի համար կարևոր պայմանններ են ջուրն ու ջերմությունը: Պոլիեթիլենային ծածկույթի շնորհիվ թաղարում ավելի երկար են պահպանվում խոնավությունն և ջերմությունը: Ուրեմն մանուշակը խոնավասեր և ջերմասեր բույս է, եթե այդպիսի պայմաններում լավ է աճում:
Այժմ հետազոտենք բույսի աճը՝ կախված հողի բաղադրությունից:
· Մեր հետազոտությունները ցույց տվեցին, որ այն հողում, որտեղ պարունակվում է պեռլիտի, տորֆի, ավազի որոշակի քանակություն, կտրոններն ավելի արագ են աճում, քանի որ տորֆը պահպանում է խոնավությունը, որը շատ անհրաժեշտ է խոնավասեր մանուշակի համար: Ավազն ու պեռլիտը հողին տալիս են փխրունություն, որը նույնպես ապահովում է թթվածնի ավելի մեծ քանակի ներթափանցում:
· Հետազոտությունների ժամանակ մեզ համար զարմանալի բացահայտում էր նաև այն, որ մանուշակների համար շատ օգտակար են նաև աշնանային արևի ուղիղ ճառագայթները: Բայց շոգ ամռանը պետք է մանուշակները տեղադրել լավ լուսավորված սենյակում, խուսափելով արևի ուղիղ ճառագայթներից: Չափից ավելի խոնավությունը և ցածր ջերմաստիճանը առաջացնում են սնկային հիվանդություններ, ընդ որում՝ հիվանդությունը արագ տարածվում է և վարակում ամբողջ բույսը: Ի՞նչու նշեցի ցածր ջերմաստիճանը, որովհետև արևի ճառագայթները ոչնչացնում են սնկերի միցելները, իսկ խոնավությունը բարենպաստ պայման է միցելների արագ զարգացման և սպորների տարածման համար:
Ըստ մեր կատարած փորձերի՝ աճի համար օպտիմալ ջերմաստիճանը 22-260C , իսկ ծաղկի զուտ գոյատևման համար նորմալ կարելի համարել նաև 180C-ն:
Հանդիպող հիվանդությունների կանխարգելման մեթոդները (հիմնված մեր կատարած հետազոտությունների և ստացած արդյունքների վրա )
· Եթե բույսը վարակված է սնկով, առաջին հերթին անհրաժեշտ է պակասեցնել խոնավությունը, հեռացնել վնասված տերևները, համոզվել, որ հանգույցը ախտահարված չէ և տեղադրել բույսը չափավոր արևոտ հատվածում, որովհետև արևի ճառագայթները ոչնչաչնում են սնկերի միցելները
· Եթե արմատային համակարգում սկսվել է նեխման պրոցեսը, անհրաժեշտ է կտրել, մաքրել վնասված հատվածները, բույսը 2-3 ժամ տեղադրել կալիումի պերմանգանատի թույլ լուծույթի մեջ: Պարբերաբար (3-4 օրը մեկ) անհրաժեշտ է փոխել ջուրը, մինչև նոր, սպիտակ, առողջ արմատների առաջացումը: Այնուհետև կարելի է բույսը տնկել հողի մեջ:
· Եթե երկար ժամանակ բույսը չի ծաղկում, անհրաժեշտ է տալ լրացուցիչ սնունդ՝ ծաղկման համար նախատեսված պարարտանյութեր:
· Որպեսզի խուսափենք նեխման պրոցեսի առաջացումից, ճիշտ է բույսը ջրել քիչ-քիչ, բայց հաճախակի:
Մեր ձեռքբերումները: Նախագծի սկզբում (սեպտեմբեր ամիս) մեր ձեռք բերած չորս մանուշակներից այժմ (մայիս ամիս) ստացել ենք 20 հասուն բույս, 20 «փոքրիկ ձագուկներ» , 40 –ից ավելի տնկած տերևներ:
Կիրառելով թվարկված հմտությունները` սովորողները ձեռք են բերում մեծ պատասխանատվության զգացում. նրանց աշխատանքից է կախված մանուշակի աճն ու զարգացումը: Այդ ամենը գիտակցելով` նրանք դրսևորում են առավելագույն ուշադրություն և հոգատարություն, նաև մեծ համբերատարություն, արդյունքում ստանում ենք սովորողների ձեռքերով տնկված և խնամված ծաղիկներ, ինչն էլ ծննդյան տոներին և այլ առիթներով սիրով նվիրում ենք մեր ընկերներին, ուսուցիչներին, հյուրերին: Տեխնոլոգիական մեկ այլ նախագծով սովորողները իրենք են պատրաստում նաև կավե թաղարները: Կատարած աշխատանքների մասին հաշվետվությունը, նյութը կամ ռեպորտաժը պատրաստվում, լուսաբանվում, տեղադրվում է կայքում:
- Բացվել է 2777 անգամ