Ալեքսանյան Անուշ

Տեխնոլոգիան որպես «Իմացումի հրճվանք» ծրագրի կարևոր բաղկացուցիչ

Որքան էլ, որ հաճելի, հետաքրքիր ու բազմաֆունկցիոնալ լինեն երեխայի խաղալիքները, միևնույն է, երեխան դրանցից շատ շուտ ձանձրանում ու հոգնում է , և շատ հաճախ նա ավելի մեծ սիրով ու հետաքրքրությամբ կարող է ժամերով խաղալ ու հրճվել մի փայտի վրա փաթաթած` տիկնիկ հիշեցնող լաթի կտորով կամ ձողի վրա ամրացրած ` ավտոմեքենա հիշեցնող, ակերով:
 
Այո՛, մեզանից յուրաքանչյուրի համար էլ սիրելի ու հարազատ է իր ստեղծագործությունը, և երեխան բացառություն չէ: Բավական է մի փոքր զարգացնել նրա ստեղծական միտքը, և նրա անսպառ երևակայությունը մեզ համար կստեղծի մի նոր, աներևակայելի իրականություն:

Տեխնոլոգիական գործունեությունը, ստեղծական միջավայրի առկայության դեպքում, սովորողի ստեղծագործական երևակայությունը զարգացնելու լավագույն միջոցներից մեկն է: Այն, ապահովելով միջառարկայական կապերը, լուծում է կրթական մի շարք կարևորագույն խնդիրներ` լեզվական, մաթեմատիկական, բնագիտական, աշխարհաճանաչողական և այն: Այն, իր մեջ ներառելով նաև կենդանիների, բույսերի խնամք, հասարակական նախագծերի իրականացում, (տարածքի բարելավում, մաքրում և այլն) ուսումնական ճամփորդություններ, սովորողի մեջ ձևավորում է հոգատար վերաբերմունք ազգային արժեքների, բնության, կենդանական աշխարհի հանդեպ, հնարավոր է դարձնում վեր հանելու սովորողի նախասիրությունները:

Այս ամենից բացի ուզում եմ հատուկ առանձնացնել տոխնոլոգիական հնարքների օգնությամբ ուսումնական նյութը գրավիչ, հետաքրքիր ու մատչելի դարձնելու հանգամանքը:
 
Այսպես, օրինակ հեքիաթի ընթերցումը կամ պատմումը հաճելի ու հետաքրքիր դարձնելու համար կարելի է վաղուց անհետաքրքիր դարձած, ոչինչ չասող փափուկ խաղալիքներից երեխաների հետ հեշտությամբ պատրաստել տիկնիկներ, դրանցով անցկացնել դերային ընթերցում, բեմադրել հեքիաթը, հորինել նոր ավարտ, ստեղծել հեքիաթների շիլափլավ և այլն , արդյունքում կարելի է ստեղծել էլեկտրոնային տեսանյութ, որը շատ հետաքրքիր ուսումնական նյութ կարող է հանդիսանալ սովորողների համար:

 Նյութը հասկանալու բարդությունը իսկույն վերանում է, երբ այն ուղեկցվում է համապատասխան բնագիտական տեղեկություններով: Այն ավելի լավ է յուրացվում, երբ հատկապես այդ տեղեկությունները սովորողները ինքնուրույն են հավաքում, որի ընթացքում կատարում են մի շարք հետևություններ, հայտնաբերում պատճառահետևանքային կապեր: Օրինակ` առաջին դասարանի սովորող աշակերտի համար ընկալման տեսակետից բավականին խրթին թվացող Ղ. Աղայանի «Ծառերի գանգատը» կարող է դառնալ շատ հետաքրքիր հետազոտական նյութ:Կարող են միասին այցելել փայտամշակման արհեստանոց, թոնրատուն, տպարան, շուկա և գրի առնել ծառերի գանգատը և իհարկե կատարել ծառերի պատգամն ու անպայման կազմակերպել ծառատունկ: Արդյունքը կարելի է ներկայացնել էլեկտրոնային տեսանյութով և օգտագործել որպես ուսումնական նյութ:

Առաջին հայացքից անհասկահալի թվացող այս կամ այն երևույթը, պարզից էլ պարզ է դառնում, երբ դրանց բացատրությունները ուղեկցվում են համապատասխան բնագիտական փորձերով: Օրինակ` գոլորշու փորձը` անձրևի, ձյան առաջացման պատճառները հասկանալու, կամ ձվի, շաքարավազի, աղի փորձը` քաղցրահամ և աղի ջրերի հատկությունները հասկահալու համար:

Երկրաչափական և տարածաչափական պատկերների հետ ծանոթացումը ավելի պատկերավոր է տեխնոլոգիայի միջոցով. հին օրացույցից, կամ գովազդային պաստառից կարելի է կտրել շրջան և ընդամենը մի կտրվածքի և սոսնձի օգնությամբ նրան մի նոր` կոնի տեսք հաղորդել, հետո դարձյալ դիմելով սոսնձի օգնությանը և դրանց ամրացնելով կապիչներ, ստանալ շատ հետաքրքիր, ավանգարդ ոճի գլխարկ, հաշվել նրա ինքնարժեքը (հաշվի առնելով օգտագործված նյութերը և այլն), հորինել և գրառել այդ գլխարկի կյանքի պատմությունը այս կամ այն կրողի դեպքում և այլն:

Մաթեմատիկան ակնհայտորեն դառնում է կիրառական, երբ նրա խնդիրները սկսում են ենթարկվել տեխնոլոգիական փորձությունների: Օրինակ, քանի՞ թխվածքաբլիթ կստացվի 4 ձվի, 1 բաժակ շաքարավազի, 1շիշ մածունի և 2 բաժակ ալյուրի խառնուրդից: Մի քիչ խոհարարություն, և խնդիրը կհայտնվի ջեռուցում:

 Հարկ է նշել, որ կիրառություն են գտնում նաև խնդիրների լուծման արդյունքները: Այս հանգամանքն առանձնապես կարևորում են սովորողները  (բա սա ինչո՞ւ ենք սովորում, սա մեր ինչի՞ն է պետք և այլն): Լուծի՛ր խնդիրը, որի արդյունքում կոճակների, տաք սոսնձի, ծաղկեփնջերի փաթեթավորան թղթերի (կտորատիպ) միջոցով կարող ես պատրաստել մի շատ հետաքրքիր պաստառ, որը կարող է տիկնիկային ներկայացումների ժամանակ ծառայել որպես շիրմա (ստացի՛ր ծաղիկ 5 կոճակից, մյուս ծաղկի թերթիկների թիվը պետք է 2–ով ավելի լինի նախորդից և այլն):
 
Զատկական ծեսը լավ պատկերացնելու, նրա խորհուրդը հասկանալու համար կարելի է ծլած սոխի, կոճգամների, ատամի չոփիկների օգնությամբ պատրաստել ակլատիզ: Ծառի էտած չոր ճյուղերով կարելի է ձևավորել զատկական պատուհան` հում ձուն դատարկելուց հետո ձևավորել կեղևը ջրաներկով, թելերերով, ուլունքներով և կախել նախապես պատուհանին ցանցաձև ամրացված ճյուղերին, իսկ պատուհանագոգը կարելի է ձևավորել երեխաների ծլեցրած ածիկներով:

Հոգեվերլուծության լավագույն միջոց կարող է հանդիսանալ դիմակների պատրաստումը: Երեխայի պատրաստած դիմակի ձևի, գույնի ընտրությունից և ձևավորման մի շարք մանրամասնություններից կարելի է մանրամասնել սովորողի հոգեբանական առանձնահատկությունները:

Գրուսուցման մի շարք դժվարություններ կարելի է հաղթահարել խոհանոցային գործի շնորհիվ: Այսպես օրինակ սովորողին կարելի է առաջարկել ստեղծել «Անուշ լինի» էլեկտրոնային հավաքածու, որի համար նա պետք է հնարավորինս գեղեցիկ, մաքուր (առանց ջնջումների), բոլորի համար հասկանալի (ընթեռնելի) ձեռագրով գրառի տվյալ ուտեստի բաղադրությունը, փակցնի համապատասխան լուսանկարը և սկաների օգնությամբ բերի այն էլեկտրոնային տեսքի: