Հեղինակային մանկավարժական համակարգի արդյունավետությունը

Յուրաքանչյուր պատանու հատուկ են մտածողության, ընկալման և իմաստավորման բազմապիսի ձևեր, որոնք հազվադեպ են գործում իրարից անկախ։ Դրանք օգտագործվում են միաժամանակ և մարդու կարողությունների զարգացման կամ խնդիրների լուծման ընթացքում ունեն միմյանց լրացնելու հակում: 
Պատանի սովորողների հետազոտական ազատությունը ուսուցման մեթոդիկայի կարևոր տարր է: Գործունյա ուղեղները առանց հետազոտական ազատության չեն կարող զարգանալ: Հասարակական-մշակութային ոլորտներում ստեղծականությունն ու նորարարությունը  խթան պետք է դառնան անընդհատ ընտրության և կրթության բովանդակության փոփոխության համար ու այն փորձի համար, որին ցանկանում ենք հաղորդակից դարձնել երիտասարդ սերնդին:
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում հեղինակային մանկավարժական համակարգի արդյունավետությունը հաստատվում է տարբեր մեթոդների կիրառությամբ և հետազոտության արդյունքներով: Կրթահամալիրի սովորողները գիտակցում են իրենց մտավոր և ստեղծագործական ունակությունների, ինչպես նաև լավ վարքագծի դրսևորումները: 
Ժամանակակից կրթությունը ուղղված է տնտեսության պայմաններում անհատի մրցունակության խթանմանը: Կրթությունը ստեղծում է «մարդկային կապիտալ», որը «ֆիզիկական կապիտալով» ապահովում է երկրի զարգացումը և իր քաղաքացիների բարեկեցությունը: Սա հատկապես կարևոր է քաղաքակրթական զարգացման ժամանակակից փուլում:
1. Այսօրվա պատանուն և վաղվա քաղաքացուն պետք են.
 
  • գրագիտության միջին մակարդակը բարձր լինի այսօրվա եղածից
  • ընդհանուր զարգացածություն
  • գործընթացների պահպանման, վերլուծելու, արդյունքների մեկնաբանման և գործողություններ կատարելու ունակություն,
  • թիմում աշխատելու կարողություն, իրենց որոշումների և գործողությունների համար պատասխանատվություն ստանձնելու ունակություն,
  • անընդհատ սովորելու և հարմարվելու ունակություն իրենց վարքագծի, գործունեության, կրթության հետագա փոփոխությունների համար:
Այսօր ավելի հաճախ ենք լսում տարբեր երկրների դպրոցների մասին, որոնք առաջնորդվում են հեղինակային մանկավարժության մեթոդներով: Առաջարկվող դասագրքերից օգտագործում են նվազագույն չափով, դասավանդողներն իրենք են լրացնում դասընթացները, զարգացնում ուսուցման մեթոդները և անկախ նրանից,
թե որ մեթոդն է կիրառվում, արդյունքը պետք է գոնե հավասար լինի հեղինակ-մանկավարժի կողմից սահմանված արդյունքին:
Ավանդական ուսուցման մեթոդները չեն կարող խթանել սովորողի բնական զարգացումը. սովորողն անհատ է՝ իր ունակություններով, հետաքրքրություններով, իսկ ավանդական ուսուցումը խմբավորում է նրանց՝ սա թույլ է, մյուսը չի կարողանում, երրորդն էլ ծույլ է, քիչ հավանական է, որ դա ճիշտ կլինի: Նոր մեթոդների կրառումը չեզոքացնում է բացասական ազդեցությունները, ամրացնում է դրականը, ամրացնում է գիտելիքները աշխատանքի մեջ և պրակտիկայում օգտագործելու կարողություններն և հմտությունները: 
Նախագծերով աշխատելու մեթոդը կիրառելիս դասավանդողի կողմից նախապես պատրաստված ուսումնական պլան չկա, սովորողի հետ աշխատելիս դասավանդողը ստեղծում է ուսումնական գործընթացի ծրագիր՝ քննարկելով, իրար լսելով, ուղղորդելով:
Նախագիծ է դառնում ընդհանուր հետաքրքրության շուրջ համախմբված սովորողների հետ ցանկացած գործողություն, որը կատարվում է սրտանց, ինքնավարության բարձր մակարդակով:
Դպրոցական կրթության հրատապ խնդիրներից է ազատության, տարբերակման և անհատականացման հարաբերակցությունը, որպես ժողովրդավարական կրթական համակարգի առանցքային բնույթ: Սա ենթադրում է «կրթական ընտրության» պայմանների իրազեկություն հանրությանը:
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում կրթական պայմանների մասին հասարակությունը իրազեկվում է mskh.am կայքի և ենթակայքերի, սովորողի, մանկավարժական աշխատողի, ծնողի ուսումնական բլոգների, սոցցանցերի  միջոցով՝ ուսումնական նյութերով, պատումներով, տեսանյութերով ներկայացնելով իր կրթական  հաստատությունը: «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրը սովորողին տալիս է ընտրության հնարավորություններ, որոնք կարևոր են ինքնորոշման համար: Այսպիսով, սովորողի գիտակցված ընտրության պատրաստակամության զարգացումը չափազանց կարևոր է դառնում: 
Մեթոդների արժեքներն ու իմաստային պայմաններն են բաց դպրոցը, սովորող-դասավանդող համատեղ գործունեության թափանցիկությունը, արդյունքների հրապարակայնության ապահովումը, ծնող-դպրոց համագործակցությունը, համայնքային աշխատանքներին մասնակցելը….
Համեմատության կարգով.
Լինելով եվրոպական երկու դպրոցում, մասնակից լինելով տարբեր դասապրոցեսների՝ զգացի մեր կրթահամալիրի թափն ու ուժգնությունը. ակամա համեմատություններ էի անում.
 
  1. պլեներ այգիներում՝
    ա) նկարչության
    բ) ընթերցանության
  2. բացօթյա ներկայացումներ, ցուցադրություններ
  3. երաժշտական կատարումներ այգիներում, փողոցներում
  4. ազատ, անկաշկանդ սովորող
  5. իրեն երկրի տերը գիտակցող պատանի սովորող
  6. ուսումնական ճամփորդություն կլոր տարին (ուսապարկով, բրդուճներով, երբեմն՝ քնապարկերով):
Սրանք ուսուցման պրոցեսներ էին, որոնք վաղուց արդեն գործում են «Մխ. Սեբաստացի» կրթահամալիրում: Դպրոցներից մեկում մեդիան այսքան լայնորեն չէր կիրառվում, հիմնականում նյութերը հրապարակում էին դասավանդողները, չկար սովորողի բլոգային ուսուցում, բայց էլեկտրոնային գրատախտակի կիրառում կար:
Ուսուցման մեթոդները երբեմն ավանդական էին, բայց որոշ խմբերում՝ հեղինակային մանկավարժի մոտեցում էր:
 
Պատահում է՝ մեթոդը ստեղծվում է դասավանդող-սովորող միասնական քննարկումից:
Մեկ օրինակով ներկայացնեմ:
Ավագ դպրոցում «Հրանտ Մաթևոսյան» նախագիծն սկսելուց առաջ քննարկեցինք, լսեցինք իրար:
Ընտրեցինք հոդվածներ, ստեղծագործություններ: Սովորողն ազատ է ընտրելու իրեն դուր եկած ստեղծագործությունը, հատվածը, ի վերջո, հնարավոր է ՝ չհասցնի այդ ժամանակահատվածում ընթերցել առաջարկվող բոլոր ստեղծագործությունները, բայց նա կարող է իր աշխատանքները ներկայացնել նույնիսկ նախագիծն ամփոփելուց հետո:
Ունենում ենք առանձին քննարկումներ ևս: Այսպես, սովորողն ուղարկում է իր աշխատանքը, կամ անհատապես դիմում, խնդրում իմ կարծիքը, բայց դասավանդողն այստեղ ոչ թե ստուգող հանձնաժողով է, այլ ուղղորդող: Ես լսում եմ, կարդում, միասին փորձում ենք հասկանալ գրողի ասելիքը, ստեղծագործությունը, հատվածը քննարկում ենք խմբով կամ առանձին, ընդհանրացնում:
Նախագիծը ընթացքում է, ընթերցման, վերլուծելու փուլում ենք՝  1.  23. 4.  5. 6.7.
Հետաքրքիր վերլուծություններ են անում պատանիները, համեմատություններ: Նախագծի ավարտին կունենանք քննարկում: Ի դեպ, երբ անդրադարձանք գյուղական կերպարներին, բնությանը, որոշեցինք լինել գրողի՝ Հրանտ Մաթևոսյանի ծննդավայրում, քայլել, զրուցել, տեսնել Լոռվա բնությունն ու բնակիչներին: Կարծում եմ՝ հետաքրքիր ուսումնական ճամփորդություն կդառնա, իսկ ճամփորդությունը ուսումնական մեթոդի բաղկացուցիչներից է (ամփոփում Ահնիձորում):
Հեղինակ մանկավարժը նոր մեթոդով աշխատելիս իր առջև պահանջ է դնում.
 
  • հնարքներ, ուղիներ գտնելու սովորելու-սովորեցնելու, ստեղծագործելու,
  • տարբեր մակարդակի սովորողների հետ անհատական մոտեցում գտնելու,
  • աշխատանքները ճիշտ կազմակերպելու,
  • դպրոցի կրթական միջավայրը առավելագույնս օգտագործելու,
  • ստեղծելու միջառարկայան կապ:
Մանկավարժի գործունեության ճիշտ մեթոդը աջակցում է սովորողի ինքնորոշմանը:
Նոր հմտությունների ու մեթոդների միջոցով սովորողը ներգրավվում է ուսումնական գործընթացում, կարողանում է որոշումներ կայացնել իր հետաքրքրության շրջանում, կենսական նշանակություն ունեցող ոլորտներում:
Մի քանի մեթոդներ, որոնք կիրառում եմ.
 
1. Ինքնակազմակերպման մեթոդ (ինքնուրույն կազմակերպել իրականացվող աշխատանքները և այլն):
2. Ինքնորոշման մեթոդ (իրավիճակների ստեղծում, երբ սովորողը պետք է ինքնուրույն ընտրություն կատարի և որոշում կայացնի):
3. Ինքնաարտահայտման մեթոդ (ստեղծել իրավիճակ, որպեսզի սովորողը արտահայտի միտքը)
4. Ստեղծագործական որոնումների մեթոդ (զանազան խնդիրների լուծման ստեղծագործական մոտեցում և կիրառում):
5. Աստիճանական առաջընթացի մեթոդ (երբեմն հարկ է լինում նրանց մոտ հետաքրքրություն առաջացնելու նպատակով սկսել ամենահեշտից):
Այս մեթոդները կիրառելու նպատակն է օգնել սովորողին ձևավորելու աշխարհայացքը, որը պետք է ուղղորդված լինի նրա ինքնազարգացմանը:
 
 
Եզրափակեմ. ունենք հրաշալի դպրոցական, պատանի սովորող՝ գիտակից, առաջադեմ, խելացի ու պայքարող: Դասավանդողի առաքելությունն է կանգնել նրա կողքին, սովորել ու սովորեցնել՝ վստահ, որ այսօրվա պատանին իր ուժով ու խելքով կկառուցի ու կշենացնի իր երկիրը, մեր երկիրը:
Համար: 
Կրթական աստիճան: 
  • Deutsch
  • 日本語
  • Español
  • Հայերեն
  • English
  • Georgian
  • Русский