Աշոտ Տիգրանյան

Քաղաքագիտական կրթության տեղը հասարակագիտական կրթության համակարգում
(հանրակրթություն. փորձ և հիմնախնդիրներ)
թեզիսներ

Պետք է հաղթահարել սեփական անզորության բազմադարյան սինդրոմը.....մուտք գործել մեծ քաղաքականություն` ուրիշներին և իհարկե սեփական ժողովրդին սպառնացող աղետը կանխելու նպատակամղվածությամբ:
Տիգրան Հայրապետյան

Հասարակագիտական բնույթի հանրակրթական առարկաները կաղում են երկու ոտքից: «Պատմություն» առարկայի բովանդակության 2/3-ը կազմում են ռազմաքաղաքական իրադարձությունների նկարագրությունները: Պատահական չէ, որ սովորողների գերակշիռ մեծամասնությունը դժվարանում է մշակութային և առավել ևս սոցիալ-տնտեսական հիմնախնդիրներ ու երևույթներ քննարկելիս: Սակայն առաջին հայացքից անհասկանալի է քաղաքական իրադարձությունների մեխանիզմների անըմբռնողությունը: «Հասարակագիտություն» առարկայի և´բովանդակային, և´մեթոդական բաղկացուցիչները, հատկապես` 8-րդ և 10-րդ դասարաններում, ոչ թե համակցված են (ինչպես ենթադրում է առարկայի անվանումը), այլ կցմցված: «Տնտեսական և հասարակական աշխարհագրություն» առարկայի ընդգրկած նյութը թերի է, միաժամանակ խճողված փաստերով, իսկ խնդիրները պարզ են, հաճախ`պարզունակ:

Հայաստանյան իրականությունում առկա է սոցիալ-գաղափարական և քաղաքական ընդգծված բևեռացում, որին հավելվում են պետության կենսունակությանը, ավելին` գոյությանը սպառնացող արտաքին մարտահրավերները:

Ելնելով վերոշարադրյալ իրողություններից և այդ համատեքստում կարևորելով քաղաքագիտական գիտելիքներն ու հմտությունները` տեսնում ենք առկա բացը լրացնելու երեք հիմնական ճանապարհ`1) համապատասխան գիտելիքների դեպի բարդացում վեկտորով ներառում հիմնական դպրոցի «Պատմություն» և «Աշխարհագրություն» առարկաների ծրագրերում. 2) 11-րդ դասարանի «Հասարակագիտություն» առարկայի «Քաղաքագիտություն» բաժնի ծրագրային բովանդակության արմատական ռեֆորմացիա համակցման և գործնականացման ճանապարհով. 3) «Քաղաքագիտության հիմունքներ կամ ներածություն» առարկայի ներառում ավագ դպրոցի ուսումնական պլանում:

Մեր փորձը վկայում է, որ վերոշարադրյալ ուղիներից առաջին երկուսը պետք է լինեն հանրակրթորեն համընդհանուր, իսկ երրորդը` հայագիտական դասարանների երեք առանցքային առարկաներից (հայերեն, հայ իմաստասիրական ժառանգություն, այդ թվում`«Սասնա ծռեր», քաղաքագիտություն) մեկը: «Ինչո՞ւ» բնական հարցին պատասխանում ենք չորս որովհետևներով`

1. Արարիչը հավերժ ներողամիտ չի կարող լինել կամքի ազատությունը դարավոր սխալականությամբ չարաշահող էությունների նկատմամբ.
2. հզոր է այն պետությունը, որն ազգի ինքնակազմակերպման բարձրագույն ձևն է.
3. խաչմերուկը փակուղի դարձնում են ապաշնորհ իշխանությունները, իսկ փակուղին խաչմերուկ`գիտակ և ունակ հասարակությունը.
4. բարդութավորված, հետևաբար թերարժեք է այն անհատը, ով անզոր է ընկալելու իրականության զարգացման հարացույցը։