Դմիտրի Լիխաչյով

ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ԸՆԹԵՐՑՈՂՆԵՐԻՆ

22-23-րդ նամակներ

Քսանչորսերորդ նամակ
Երջանիկ լինենք
(ի պատասխան դպրոցականի նամակի)

Թանկագի՛ն Սերյոժա: Դու միանգամայն իրավացի ես` սիրելով հին շենքները, հին իրերը` այն ամենը, ինչը մարդուն ուղեկցել է անցյալում  և ուղեկցում է ներկա կյանքում: Այդ ամենը ոչ միայն մտել է մարդու գիտակցության մեջ, այլ ինքը նաև ինչ-որ բան վերցրել է մարդկանցից: Կարող է թվալ, թե իրերը նյութական են, բայց նրանք մեր հոգևոր մշակույթի մասն են դարձել, ձուլվել են մեր ներաշխարհին, որը պայմանականորեն կարելի էր մեր «հոգին» անվանել: Չէ՞ որ ասում ենք «ամբողջ հոգով», կամ «հոգուս համար է պետք», կամ «հոգով է արված»: Այսպիսի բաներ: Այն ամենը, ինչ հոգով է արված, հոգուց է գալիս, մեզ պետք է հոգու համար. դա էլ հենց «հոգևոր մշակույթն» է: Ինչքան շատ է մարդը շրջապատված այդ հոգևոր մշակույթով, թաթախված նրա մեջ, այնքան նա երջանիկ է, այնքան նրա համար հետաքրքիր է ապրելը, կյանքը բովանդակություն է ստանում: Իսկ աշխատանքի, ուսման, ընկերների և ծանոթների, երաժշտության, մշակույթի նկատմամբ զուտ ձևական մոտեցման դեպքում այդ «հոգևոր մշակույթը» չկա: Հենց սա  է «անհոգիությունը»` ոչինչ չզգացող, սիրելու, անձնազոհության, բարոյական և բարոյագիտական իդեալներ ունենալու անկարող մեխանիզմի կյանքը:

Եկեք երջանիկ մարդիկ լինենք, այսինքն`կապվածություններ ունեցող, ինչ-որ կարևոր բան խորապես և լրջորեն սիրող, սիրելի մարդկանց և գործի համար ինքն իրեն զոհաբերել կարողացող: Այս ամենը չունեցող մարդիկ դժբախտ են, դատարկ ձեռքբերումներով կամ ցածր, «վաղանցիկ» հաճույքներում իրենց մաշող տխուր կանքով են ապրում:

Քսանհինգերորդ նամակ
Խղճի թելադրանքով

Ամենալավ վարքն այն է, որը որոշվում է ոչ թե արտաքին հրահանգներով, այլ հոգևոր անհրաժեշտությամբ:  Հոգևոր անհրաժեշտությունը, թերևս, հատկապես լավ է, երբ բնազդաբար է: Առանց մտածելու պետք է ճիշտ վարվել, առանց երկար մտորելու: Լավ վարվելու, մարդկանց բարիք անելու բնազդային հոգևոր պահանջմունքը մարդու մեջ ամենաարժեքավորն է:

Բայց այդ հոգևոր պահանջմունքը միշտ չէ, որ մարդուն տրված է լինում ծնված օրից: Մարդու մեջ դա դաստիարակվում է և դաստիարակվում է հենց իր կողմից` ճիշտ, բարի ապրելու նրա վճռականությամբ:

Հեծանիվ քշել սովորելիս սկզբում լսում ենք ընկերների թեթև խորհուրդները, ասենք՝ ղեկն այն կողմ թեքել, դեպի ուր ընկնում ենք: Բայց շուտով քշում ենք առանց մտածելու որևէ կանոնի մասին, և լավ ու ազատ քշում ենք ամբողջ կյանքի ընթացքում:

Իմ «նամակներում» ես էլ եմ առաջարկում «հեծանիվ քշելու» ոչ բարդ կանոններ` ապրել ազնիվ, ճշմարտորեն: Բայց դա միայն սկզբի համար է անհրաժեշտ: Իսկ «խղճի թելադրանքով» ապրել պետք է բնազդորեն, առանց մտածելու միշտ ճիշտ լուծումները գտնել, առանց գրքեր նայելու: Ապրելն ավելի դժվար է, քան հեծանիվ քշելը: Այդ պատճառով էլ ավելի շատ խորհուրդներ տալու հարկ է լինում:

Բայց ա՛յ, թե ինչին ուշադրություն դարձրեք: Երբ դեռ նոր եք սովորում հեծանիվ քշել, երբ մտածում եք, թե որ կողմ թեքեք, շատ ջանք եք վատնում: Իսկ երբ սովորել եք և չեք մտածում, դուք համարյա չեք էլ հոգնում: Ահա իմ խորհուրդը՝ սովորե՛ք միանգամից, առանց երկար մտածելու գտնել ճիշտ լուծումները: Ապրելը հեշտ կլինի:

Այդ պատճառով էլ իմ «Բարու և սքանչելիի մասին նամակները» ձեզ միայն սկզբում պետք կլինեն: Իսկ հետո ապրեք բարությամբ, առանց մտածելու նամակներում բերված «կանոնների» մասին: «Կանոնները» միայն ճանապրհի սկզբի համար են:  Ձգտեք բարու ճանապարով նույնքան հեշտ, բնազդորեն գնալ, ինչպես քայլում եք: Շրջապատող աշխարհ կոչվող մեր այս հիանալի այգու արահետներն ու ճանապարհներն այնքան հեշտ ու հարմար են, հանդիպումները՝ այնքան հետաքրքիր, եթե միայն «սկզբնական տվյալները» ձեր կողմից ճիշտ են ընտրված:

Այսպիսով, կարդալուց հետո մի կո՛ղմ դրեք իմ նամակները և ինքներդ ձեզ համար ճիշտ լուծումներ գտեք և ձգտեք չշեղվել, որ բոլոր լուծումները ուղիղ ձեր սրտից գան:
Իսկ ես ձեր ետևից ձեռքով կանեմ ...

26-27-րդ նամակներ

Թարգմանեց Գևորգ Հակոբյանը