Անահիտ Ավագյան

Մի նախագծի մասին

Ներկա իրականության մեջ, իմ կարծիքով, դպրոցում դասավանդող յուրաքանչյուր ուսուցիչ պետք է «առաջ գնա», կրի ժամանակի շունչն ու հոգին: Ուսուցիչը պետք է դառնա հետազոտող, պրպտող, ստեղծագործող: Աշխատի և ստեղծի ուսումնական տարբեր նյութեր: Չբավարարվի միայն «չոր ու ցամաք» դասագրքերով, այլ իրական գործունեություն ծավալելու հնարավորություն տա, բազմակողմանի մոտեցում ցուցաբերի դասավանդմանը և ուսուցանվող թեմաներին:

Կյանքը ճեպընթացի պես արագ է սլանում: Ամենուր և անընդհատ ծաղկում են նորանոր մոտեցումներ, աշխատանքի կազմակերպման և դասավանդման նորանոր ձևեր ու մեթոդներ:

Կրթահամալիր 2009-2012թթ զարգացման ծրագրում նշված է. «Զարգացման ծրագրի երկրորդ փուլն ուղղված է ապահովելու կրթական բարենպաստ միջավայր ՀՀ հանրակրթական պետական կրթակարգով սահմանված՝ հանրակրթական դպրոցի շրջանավարտի նկարագրի ձևավորման համար`

• ձեռք բերած գիտելիքները կյանքում ստեղծագործաբար կիրառելու ընդունակություն,
• ունենա ինքնուրույն մտածելակերպ, տարբեր իրավիճակներում կողմնորոշվելու կարողություն,
• դրսևորի փոխըմբռնում և կարողանա համագործակցել ինչպես տարեկիցների, այնպես էլ ծնողների, իրենից մեծերի ու փոքրերի հետ»:

2-րդ դասարանում գործող «Իմացումի հրճվանք» ծրագիրը հնարավորություն է տալիս իրականացնելու անառարկայական ուսուցում, ուսուցում իրական արտադրական գործունեության միջոցով: Երեխան դասերի ընթացքում ազատ և անկաշկանդ է իր ուսումնական գործունեության մեջ: Ինքնուրույն ստեղծագործում է, առանց վախենալու արտահայտում իր կարծիքները, առաջարկություններ անում որևէ հարցի կամ գործունեության վերաբերյալ: Դասի ընթացքում ինքնուրույն օգտագործում է թվային ֆոտոխցիկ: Կարողանում է համակարգչով մուտքագրել իր հորինած հեքիաթները, ընկերների հետ միասին խնդիր է հորինում (առանց ուսուցչի միջամտության), և միասին խմբագրում են ու մուտքագրում: Ուսումնական օրվա ընթացքում երեխան կարող է ստեղծագործել, գրել, կարդալ, հաշվել, գումարել, հանել, ձևավորել և նկարազարդել իր հորինած ստեղծագործությունը: Այսինքն` ուսումնական տարբեր գործողությունների շնորհիվ երեխան հասնում է միասնական, ոչ անջատ, փոխկապակցված, ստեղծագործական կարողությունների ձևավորմանը: Հնարավորություն է տրվում երեխայի ինքնուրույն գործունեության զարգացմանը և ձևավորմանը: Ինտեգրված ուսուցումը հանգեցնում է ընդհանուր աշխարհաճանաչողության:

Ցանկանում եմ ներկայացնել մեր իրականացրած մի նախագիծ:
Նախ սկսեմ նրանից, որ բոլորս պատրաստվում էինք կրթահամալիրի 20-ամյակին: Մեր դասարանն էլ պետք է հանդես գար որևէ նախագծով: Մենք որոշեցինք դդումներից պատրաստել տարբեր առարկաներ և ցուցադրել դպրոցում: Նախ որոշեցինք պարզել՝ դդումը միրգ է, թե բանջարեղեն: Սկսեցինք նայել դդումին վերաբերող տարբեր ինտերնետային կայքեր:

Բացահայտեցինք, որ դդումը միրգ է: Նրա մոտ ազգականերն են` վարունգը, դդմիկը, ձմերուկը: Դեռ 5 հազար տարի առաջ Հյուսիսային Ամերիկայում դդում են աճեցրել:

Համակարգչային գրագիտության դասերի ընթացքում ինտերնետային կայքերից երեխաների հետ միասին հանեցինք դդումի բազմաթիվ նկարներ (երեխաները կարողանում էին հանել նկարները և դրանք պահպանել իրենց էլեկտրոնային թղթապանակներում). մի քանիսն էլ համակարգչով նկարում էին հետաքրքիր դդում-կերպարներ:

Մայրենիի ժամին հորինեցինք դդումի կենսագրությունը: Ասեմ, որ շատ հետաքրքիր անցավ, երեխաները մեծ աշխուժությամբ հորինում ու ստեղծագործում էին:

Ներկայացնեմ մի քանիսը:
 
Կար մի դդում:
Նրա անունն էր Դդումիկ:
Ապրում էր Դդուզենում:
Սիրում էր կախարդական գորգի վրա թռչել ու երազել օդում:
Ուտում էր ամպի կտորներ: (Գալստյան Գագիկ)

Մի դդում կար
Անունը` Դդումիկ,
Ազգանունը՝ Դդումյան:
Սիրում էր դդումների հետ խաղալ:
Չէր սիրում դդումագիրք կարդալ:
Պատրաստված էր կաղամբից ու դեղին կետերից: (Մանուսաջյան Արփի)

Դդումիկ Դդումյանը ապրում է Դդմաշենում:
Սիրում է իրեն,
Ուտում է կորիզով տոլմա:
Սիրում է կաղամբ, որ իր կուտիկները լավ պահի:
Չի սիրում պարել, քանի որ շուտ է հոգնում: (Արսենյան Միլենա)

Նախագծի իրականցման ժամանակ օգտագործեցինք ռոդարիական հնարքներ:
«Դդում» բառով կազմեցինք և ստացանք նոր բառեր՝ դդմակոշիկ, դդմամասիկ, դդմաինքնաթիռ, դդմաշոր, դդմագիրք, դդմակենդանի և այլն, փորձեցինք գտնել այդ անսովոր բառերի բացատրությունը (բանավոր աշխատանք):

Մտածեցինք կազմել «դդումին» հականիշ բառեր: Միաժամանակ կրկնեցինք, հիշեցինք հականիշ բառերը ու հորինեցինք «նոր» հականիշ բառեր:

Երեխաների բերած փոքրիկ դդումներով դասարանում փոքրիկ տեսարան հորինեցինք ու ցուցադրեցինք: Երեխաները բաժանվեցին խմբերի, կարճ ժամանակում ամեն խումբ հորինեց փոքրիկ տեսարան և բեմադրեց, օգտագործում էին նաև չկապվող առարկներ:

Մաթեմատիկայի ժամին երեխաները հորինեցին դդումի մասին հեքիաթ-խնդիրներ: Գրելուց բացի խնդիրը նաև նկարեցին:
Դդումի կորիզները դասավորեցին երկուական, երեքական, չորսական ու հաշվեցին, քանի որ արդեն սկսել էինք անցնել բազմապատկման աղյուսակը:

Կորիզներից պատրաստեցին վզնոցներ և յուրաքանչյուրը հաշվում էր, թե իր պատրաստած վզնոցը քանի կորիզ ունի, համեմատում ընկերոջ վզնոցի հետ: Հետո վզնոցի կորիզները ավելացնում էինք կամ պակասեցնում (այսքանով ավելի կամ այսքանով պակաս):
Փորձեցին կշռելով գտնել բերած դդումներից ամենածանրն ու ամենաթեթևը:

Տեխնոլոգիայի ժամերին երեխաները, օգտագործելով ճաշի գդալներ, սիրով մաքրեցին դդումները, առանձնացրեցին կորիզները (ասեմ, որ աշխատում էին խմբով, իրար օգնելով): Հետո ամեն մի խումբ որոշեց, թե ինչ պիտի պատրաստի դդումից: Մի խումբը պատրաստեց դդումից մոմակալ, հետո այդ մոմակալը ջրաներկով գունավորեցին: Մյուս խումբը որոշեց սարքել ծաղկաման` ծաղիկը տնկեցին մաքրած դդումի մեջ: Մի խումբն էլ ստացավ դդում մարդուկի կերպար: Պատրաստածները ցուցադրեցինք կրթահամալիրի 20-ամյակին նվիրված ցուցահանդես-տոնավաճառում:
Քանի որ տանը դդումից մայրիկները պատրաստում են մուրաբա կամ զանազան ճաշատեսակներ, ուստի երեխաներին հանձնարարվեց մայրիկներից իմանալ պատրաստման բաղադրատոմսեր: Հետո դասարանում պատմել, համեմատել մյուսների բաղադրատոմսերի հետ, գտնել նմանություններն ու տարբերությունները:

Երեխաները որոշեցին դդումի սերմեր բերել և տնկել դպրոցի ներքին բակում: Դասարանում մնացել է 2 դդում: Որոշել ենք տեխնոլոգիայի ժամերին մեկը եփել ու ուտել, մյուսից ծիտիկների համար բույն պատրաստել (օրինակը վերցրել եմ համացանցից):