Նախագծերի մեթոդը սովորեցնում է սովորել

Ժամանակակից կրթական համակարգը պետք է հնարավորություն տա սովորողներին մտածելու, համեմատելու, համադրելու տարբեր տեսանկյուններ, ձևակերպելու և հիմնավորելու սեփական տեսանկյունը` հաշվի առնելով գիտության մեջ առկա փաստերը, օրենքները և օրինաչափությունները: Եվ շատ կարևոր է, որ սովորողը աշխատանքի մեջ կարողանա ներդնել իր անձնական փորձն ու դիտարկումները:

Այդ ամենն էլ իրականացվում է նախագծերի մեթոդի միջոցով:

Նախագծերի մեթոդը գործողությունների և քայլերի հանրագումար է, որն էլ հնարավորություն է տալիս իրագործելու կոնկրետ նպատակ, լուծելու խնդիր և արդյունքում վերածվում է տեսանելի նյութի: Նախագծերի մեթոդի իրականացման և ուսումնական գործընթացում այն արդյունավետ կիրառելու համար փորձեցինք մշակել և համակարգել նախագծերի հետ աշխատելու մեխանիզմը:
Նախագծերի մտահաղացումը, որպես կանոն, ծնվում է այն ժամանակ, երբ ծագում է որևէ վիճելի հարց կամ սովորողին հետաքրքրող որևէ թեմա, որի շուրջ էլ սկսում են աշխատել այն սովորողները, ում հետաքրքրում է տվյալ նյութը, ովքեր ցանկանում են խորությամբ ուսումնասիրել այն, և իրենց ուսումնասիրությունը հասանելի դարձնել այլոց: Աշխատանքի այդ ձևը երեխային սովորեցնում է աշխատել խմբում, թիմում, ինքնուրույն որոշումներ կայացնել` հաշվի առնելով ընկերների կարծիքը և առկա փաստերը: Այս ամենի արդյունքում էլ ձևավորվում են խմբային աշխատանքին հատուկ հմտություններ. երեխաները սովորում են միմյանց հետ աշխատել, հանդուրժող լինել, լսել, ներկայացնել և պաշտպանել համատեղ աշխատանքը:

Նման աշխատանքի ժամանակ սովորում է և՜ դասավանդողը, և՜ սովորողը:

Նման նախագծերի հետ աշխատելու ընթացքում դասավանդողը սովորում է ձևավորել համապատասխան խմբեր` հաշվի առնելով սովորողների հետաքրքրություններն ու կարողությունները: Նույն խմբում կարող են ընդգրկվել տարբեր տարիքի սովորողներ: Շատ կարևոր է հաշվի առնել, որ յուրաքանչյուր երեխա առանձնահատուկ է և իր տեսակի մեջ եզակի, ու հենց այդ եզակիությունն էլ պետք է դրսևորվի աշխատանքի ընթացքում:

Յուրաքանչյուր խմբի տրվում է կոնկրետ առաջադրանք: Աշխատանքի առաջին փուլում դասավանդողը հնարավորություն է տալիս սովորողին ինքնուրույն որոնելու, գտնելու համապատասխան նյութեր, տրված հարցերի պատասխանները, շարադրելու ինքնուրույն տեսակետ: Այս փուլում պետք է հնարավորություն տալ, որ աշակերտն ինքը լուծումներ գտնի նյութն ավելի տեսանելի ներկայացնելու համար: Այս ժամանակ դասավանդողը սովորում է «չխանգարել» աշակերտին և հարգել նրա ազատությունը:

Արդեն աշխատանքի երկրորդ փուլում դասավանդողը նայում է յուրաքանչյուր խմբի աշխատանքները և ուղղորդող տեղեկություններ տալիս` լրացուցիչ գրականության ցանկ, ինտերնետային կայքերի հասցեներ և այլն: Հանձնարարում է աշխատանքի մեջ կիրառել ՏՀՏ:

Այս պահանջները ներկայացնելուց առաջ, բնականաբար, դասավանդողն ինքն է ձեռք բերում անհրաժեշտ հմտություններ` սովորում է որոնել և աշխատել տարբեր կայքերի հետ, հիմնականը զատել երկրորդականից, յուրացնում է համակարգչային անհրաժեշտ ծրագրեր և այլն:

թե ուսուցիչը չսովորի այս ամենը, չի կարողանա ղեկավարել աշակերտների գործունեությունը:
Այնուհետև սկսվում է աշխատանքի համադրման և ձևավորման փուլը: Այս փուլում էլ դասավանդողը և սովորողը միասին սովորում են աշխատանքի ընթացքում. միասին են սկսում ընտրել, ձևավորել աշխատանքը, գտնում են համապատասխան երաժշտություն, կցում անհրաժեշտ լուսանկարներ:

Փաստորեն նախագծերի մեթոդի իրականացման համար անհրաժեշտություն է առաջանում, որ դասավանդողը ևս անընդհատ սովորի, աշխատի յուրացնել համակարգչային ծրագրեր և նոր կրթական մեթոդներ: Եվ, որ շատ կարևոր է, սովորում է համագործակցել և՜ աշակերտների, և՜ գործընկերների հետ: Նախագծերը դառնում են համագործակցային, ստեղծվում են միջառարկայական կապեր, որոնք էլ տրված խնդիրը համակողմանիորեն ներկայացնելու հնարավորություն են տալիս:

Հակոբյան Ժաննա
Սարգսյան Մարգարիտ