Նաիրա Դալուզյան

Չդաղաղեցնենք երեխայի զարգացման ըն թացքը

«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում շուրջ չորս տարի է, ինչ իրագործվում «Կրտսեր դպրոց – պարտեզում 5-6 տարեկան նախադպրոցականների ծրագրված գործունեության կազմակերպում, նրանց ընդունակություններին ու առանձնահատկություններին համապատասխան պարտեզից դպրոց անցում» գիտափորձը:

Գիտափորձն ունի մանկավարժական լուրջ հիմնավորում: Երբ կրթական համակարգն անցավ 12- ամյա ուսուցման, կրտսեր դպրոցի եռամյա ծրագիրը բաժանվեց 4 տարիների միջև: Սակայն այդ բաժանումը իրականում այնքան էլ  ճիշտ չէր, քանի որ առաջին տարվա ուսուցմանը հիմնական մասը հատկացվեց նախաայբբենական, այբբենական և հետայբբենական շրջանին,  20-ի սահմանում մաթեմատիկական տարրական գործողությունների կատարմանը:

Սակայն պետք է նշել, որ երեխաները հիմա ավելի պատրաստված են գալիս դպրոց և դպրոցը իրավունք չունի երեխային ձանձրույթի մատնելու և  դանդաղեցնելու երեխայի զարգացման ընթացքը: Այս ամենի հետ համաձայն լինելով հանդերձ՝ ես որոշեցի հետևել գիտափորձի ընթացքին և նոր միայն կարծիք հայտնել:

Ես այս ամենին հետևում եմ ոչ միայն որպես մանկավարժ, այլ նաև որպես ծնող: Այս տարի իմ աղջիկը ընդունվել է  Բ – 4 թաղամասի դպրոց–պարտեզի ավագ առաջին դասարան: Անկեղծ ասած, ես հիմա ավելի ուշադիր եմ  հետևում գիտափորձ իրականացնող դասարանների ուսումնական ամբողջ գործընթացին` առաջինից մինչև չորրորդ դասարան: Հետաքրքրվում եմ գիտափորձն իրականացնող բոլոր դասարանների ծրագրերով, համեմատում եմ դրանք մյուս դասարանների ծրագրերի, պետական չափորոշիչների, մեր կրթահամալիրի կրթական պահանջների հետ: Այժմ ուզում եմ ներկայացնել իմ դիտարկումների արդյունքները:

Գիտափորձով առաջին դասարանն իմ դասարանին զուգահեռ դասարան էր: Այսինքն՝ և այդ դասարանում, և իմ 1-ին դասարանում հիմնականում 2001 թվականին ծնված երեխաներն էին:  Գիտափորձի  դասարանի երեխաները հիմնականում մեր նախակրթարանի սաներն էին, որոնք անցել էին մեկամյա ուսուցում:  Նրանք նախակրթարանում լուծել էին նախաայբբենական շրջանի խնդիրները: Հետագայում մենք անընդհատ համեմատում էինք մեր դասարանների ծրագրերը: Գիտափորձով դասարանը իր ծրագրով մեկ կիսամյակ առաջ էր 12-ամյա դպրոցի նույն դասարանի ծրագրից: Առաջինից երրորդ դասարան դա այդպես էր: Իսկ այս տարի, երբ ես իմ դասարանը և 3-րդ դասարանի պետական ծրագիրը համեմատեցի գիտափորձով դասարանի և այդ դասարանի ծրագրի հետ, որն այժմ 4-րդ դասարան է, ես տեսա, որ տարբերությունը ավելի մեծ է: Այս դասարանում երեխաները սովորում են 4-րդ դասարանի համար նախատեսված դասագրքերով, այն դեպքում, երբ իրենք սովորել են ընդամենը երեք տարի: Ինձ միշտ անհանգստացրել է այն միտքը, որ երեխաները չեն հասցնի երեք տարում  յուրացնել  չորս տարվա համար նախատեսված նյութը, բայց պետք է նշեմ, որ իմ դիտարկումները ցույց տվեցին, որ դա շատ իրական է, և ես արդեն համոզված եմ, որ տարեվերջին  գիտափորձով անցած  դասարանը կհամապատասխանի պետական չափորոշիչներին:

Այնպես է ստացվել, որ ես կարծես թե գտնվում եմ գիտափորձով դասարանների մեջտեղում, մի դասարանը պետք է  իր ծրագրով իմ դասարանից առաջ լինի, մյուս դասարանը` 3-րդ կոչվելով (այս երեխաները դպրոց են հաճախում երկու տարի և էլի մեր նախակրթարանի սաներն են), պետք է  գոնե մի կիսամյակ առաջ լինի 12–ամյա դպրոցի երկրորդ դասարանի ծրագրից: Ոզում եմ նշել, որ այս դեպքում էլ ծրագիրը իրեն արդարացրել է: Այս դասարանում երեխաները արդեն բազմապատկման աղյուսյակ են սովորել և մեկ ամսից կվերցնեն 3-րդ դասարանի համար նախատեսված գրքեր:

Ինչ վերաբերում է առաջին դասարաններին, այստեղ տարբերությունը շատ մեծ է: Գիտափորձի դասարանում սեպտեմբերի 15–ից սկսեցին տառուսուցում: Հիմա նրանք արդեն 15 տառ գիտեն: Գուցե ինձ չհավատաք, բայց պետք է ասեմ, որ երեխաները ինքնուրույն գրում և կարդում են, նրանք  կազմում են բառեր և գրում, ոչ թե արտագրում, այլ ինքնուրույն կազմում, գրում և կարդում: Նրանք հաշվում են, թվերի հետ գործողություններ են կատարում և դա անում են մեծ հաճույքով և առանց հոգնելու: Իսկ մյուս առաջին դասարաններում տառուսուցումը դեռ չեն սկսել: Եվ սա չի կարելի կապել միայն երեխաների ընդունակությունների հետ, քանի որ մյուս դասարաններում նույնպես հավաքվել են շատ ընդունակ և աշխույժ երեխաներ: Ուղղակի այս երեխաների մի մասը անցել է մեկամյա ծրագիր, իսկ մյուս մասի  հետ տանը մի քիչ ավելի շատ են աշխատել:  Ես կարծում եմ, որ ծրագիրը կայացել է և որպես ծնող շատ հանգիստ եմ և ուրախ, որ իմ երեխան դպրոցում չի ձանձրանում: