Լուսինե Մանուկյան

Մեդիամիջոցները` մայրենիի ուսուցման գործիքներ

2009-2010 ուստարվա ընթացքում դասավանդել եմ 5-րդ, 6-րդ, 10-րդ դասարաններում: Ուսումնական գործունեության ընթացքում կիրառել եմ մեդիամիջոցներ` ուսումնառությունը ավելի արդյունավետ դարձնելու նպատակով: Կիրառել եմ մեդիա զանազան տեխնոլոգիաներ` էլեկտրոնային գրատախտակ, համակարգիչ, ֆոտոխցիկ, տեսախցիկ, թվային ձայնագրիչ, DVD նվագարկիչ, ներառյալ նաև համակարգչային տարբեր ծրագրեր:

Բոլոր դասարաններում էլ դասեր եմ անցկացրել էլեկտրոնային գրատախտակի օգտագործմամբ: Էլեկտրոնային գրատախտակի հնարավորությունները փորձել եմ հնարավորինս օգտագործել մայրենի լեզվի, հայոց լեզվի և գրականության վաելի մատչելի և հեատքրքիր ուսուցման նպատակով: Օրինակ` բառակազմության ուսուցման ժամանակ` տարբեր գույներով նշել ենք բառերի արմատները, ածանցները, հոդակապը և այլն: Կատարել ենք ուղղագրական թեստային աշխատանքներ` խառը դասավորությամբ տառերից ստացել ենք բառեր, հետո որոշել` ճիշտ է գրված, թե ոչ: Խառը դասավորությամբ նախադասությունները դասավորել ենք հերթականությամբ, ստացել ենք արդեն անցած դասերից ծանոթ տեքստ կամ բանաստեղծություն, ի վերջո էլեկտրոնային գրատախտակի նկարներից օգտվելով` ստացել ենք բովանդակային նկարներ ու կատարել բազմաբնույթ տեքստային աշխատանքներ:

5-րդ դասարանցիների հետ նաև խաղեր ենք խաղացել` ուղղագրական, բառիմաստի ընկալման և նմանատիպ /ընտրված նկարը պատմել են, գտել են նկարի հոմանիշ-հականիշ բառերը, տրված բառերի բաց թողնված տառերը լրացրել են, հետո ընտրել են նկարի իմաստն արտահայտող բառերը և այլն/:

6-րդ դասարանցիների հետ տարեսկզբից սկսել և շարունակում ենք հոմանիշների պատկերազարդ բառարանի կազմումը: Ուզում եմ առանձնացնել Հ. Մաթևոսյանի «Հացը» պատմվածքի դասավանդումը, որն ամբողջությամբ իրականացրեցինք էլգրատախտակի գործածությամբ: Ավելի ուշիմ և տհտ –ի ավելի լավ գրագիտություն ունեցող երկու աշակերտի հետ նախապես ընթերցեցինք պատմվածքը և հետո կազմեցինք ուսումնական նյութեր` դասը անցկացնելու համար ` համապատասխան նկարներ` ըստ պատմվածքի(առաջադրանքն էր` գտնել, թե պատմվածքի որ հատվածին են համապատասխանում այդ նկարները): Այդ նկարների տարբեր պատկերների տակ թաքնված էին նախադասություններ, բառեր, որոնք կամ համապատասխանում էին կամ էլ չէին համապատասխանում պատմվածքին, կային նաև կերպարներին ճիշտ կամ սխալ բնորոշող բառեր: Ճիշտը և սխալը որոշում էին սովորողները: 10-րդ դասարնցիների հետ նախապես դերերով ձայնագրել էինք ամբողջ պատմվածքը: Դասը սկսեցինք` պատմվածքի ուղղորդված ընթերցմամբ, այսինքն նախ լուռ ընթերցեցին` միաժամանակ լսելով ձայնագրությունը, 1-ին հատվածը, որոշեցին` հետո ինչ է լինելու և գրանցեցին աղյուսակի մեջ, հետո նույն կերպ 2-րդ և 3-րդ հատվածները: Որից հետո կատարեցինք արդեն 6-րդցիների կողմից պատրաստված վերը նշված հանձնարարությունները:

10-րդ դասարանցիների հետ ևս կատարել ենք բազմաթիվ դասեր էլգրատախտակի օգտագործմամբ: Ընդհանուր քննարկումներ` համակայքից որևէ նյութի ընթերցումից հետո, գրական ստեղծագործությունների ընթերցում և քննարկում` գույներով համապատասխան նշումներ անելով: Կազմել ենք աղյուսակներ: Քարտեզագրել ենք հայ գրականության տարբեր պատմական ժամանակաշրջանները և այլն:

Բոլոր ստուգատեսներին էլ մասնակցել ենք` օգտագործելով ֆոտո և տեսախցիկներ, ձայնագրիչներ: Պատրաստել ենք տեսանյութեր` հատկապես 10-րդ դասարանցիների հետ: Նկարահանումների ժամանակ օգտագործել ենք նաև գրին /կանաչ ֆոն/, որին համապատասխան համակարգչային ծրագրեր ենք օգտագործել:

Ուզում եմ նշել Հովհ. Թումանյանի «Քառյակները», Ե. Չարենցի «Կապուտաչյա հայրենիք», «Սիրո բանաստեղծություններ», «Հայրենիքում», «Մարիոնետկա» տեսաֆիլմերը, պատրաստել եմ անիմացիոն մուլտֆիլմ` Ավ. Իսահակյանի «Կյանքից թանկ բանը»: Պատրաստել ենք տարբեր շնորհանդեսներ: Կատարել ենք թարգմանություններ: «Գեղարվեստ» ամսագրի խմբագրական աշխատանքներն եմ իրականացրել` սովորողների հետ միասին:
Դիտել ենք ֆիլմեր բոլոր դասարաններում` դասանյութին համապատասխան թեմայով: Հիմնականում վավեգրական ֆիլմեր` կենդանիների, բնության մասին: Ֆիլմերի դիտումը ամփոփել ենք նաև գրավոր կապակցված խոսքի շարադրումով /օրինակ` ֆիլմի դիտումից հետո նկարագրել են որևէ հատված, մեկ կադր կամ ընդհանուր ֆիլմից տպավորություն, զգացմունքներ և այլն/: Դիտել ենք ֆիլմեր «Յուտուբից» օգտվելով` գրողների մասին, կամ նրանց ստեղծագործություներից ասմունք, եթե կա երգ` երգն ենք լսել և սովորել:

Ներկայացրել ենք նաև բեմադրություններ` Հովհ. Թումանյան, «Չարի վերջը» /6-րդ դասարան/, Ե. Չարենց, «Մարիոնետկա», Հ. Պարոնյան «Քաղաքավարության վնասները»:

Առաջիկայում պատրաստելու ենք նոր տեսաֆիլմեր` Վահան Տերյանի և Ղազարոս Աղայանի ստուգատեսների շրջանակներում:

10-րդցիների հետ ներկայացրեցինք մեդիաբեմադրություն` «Գրերի գյուտը` ըստ Լեոյի»:

5-րդ դասարանի հետ պատրաստում ենք Համբարձման տոնը ներկայացնող տեսանյութ:

Առաջիկայում աշխատանքներ շատ կան: Դասավանդման ընթացքում օգտագործելով մեդիամիջոցները` համոզվել եմ, որ ճիշտ օգտագործման և կազմակերպման դեպքում դրանք կարող են հանդիսանալ դասավանդողի ձեռքում լավագույն գործիքներ: Դրանք առանձին գրավչություն են հաղորդում դասընթացին և դասուցումը դարձնում են առավել հետաքրքիր: