Հասմիկ Նալբանդյան

Միջազգային ծրագրերին մասնակցությունը`որպես սովորողների զարգացման պայման

Մեր կրթահամալիրում, բացի մեր մշակած և փորձարկած ծրագրերից, տարիներ շարունակ գործել են տարբեր ծրագրեր, այդ թվում՝ նաև միջազգային: Դրանցից են ԷՌՕԴԾ նորվեգական ծրագիրը, ՄԱԿ-ի զարգացման  գրասենյակի դրամաշնորհով իրականացվող «Մաքուր համայնք» ծրագիրը և «Կանաչ մոլորակ» միջազգային մանկական ֆորումի համառուսաստանյան հասարակական մանկական էկոլոգիական շարժման «Մշակույթների երկխոսություն. Ճանաչումից դեպի հարգանք» միջազգային ծրագիրը: Այդ ծրագրերն աջակցություն են կրթահամալիրում իրականացվող աշխատանքներին  և ունեն հետևյալ առավելությունները.

• Մեծ թվով երեխաների ընդգրկվածությունը
• Շարունակականությունը
• Դպրոցից տուն տարվող գիտելիքը
• Գիտելիքը կենսակերպ դարձնելը
• Կապը այլ երկրների հետ. օրինակ՝ ԷՌՕԴԾ ծրագրով հետաքրքրված երեխաները ծանոթանում են Նորվեգիայի մշակույթի հետ, ուսումնասիրում են նրա պատմությունը, ավանդույթները, ծանոթացել են նորվեգական ավանդապատումների` տրոլլների հետ
• Սովորողի շնորհիվ շրջապատի մարդկանց մտածելակերպի ու գործելակերպի էական փոխոխությունը
• Բացահայտվում է յուրաքանչյուրի անձնական կարողությունները և հնարավորությունները
• Հնարավորություն է ստեղծվում այլ երկրների իրենց հասակակիցների հետ շփվելու, ստեղծելու նոր կապեր և գտնելու համընդհանուր խնդիրների լուծումները:

Կարևոր է ոչ միայն գիտելքներ տալ, այլև համոզիչ հիմնավորել տվյալ ծրագրի անհրաժեշտությունը, այսպիսով կրթել և դաստիարակել կայուն և անվնաս ապրելակերպի սովորություններ, սովորողներին ներգրավել օգտակար գործունեության մեջ:
Չպետք է մոռանալ, որ մեր այսօվա դպրոցականը վաղը դառնալու է քաղաքացի, մասնագետ և որոշումներ կայացնող:

Նախագծերի առանձնահատկությունները և գրավչությունը
Նախագծերը ներառվում են տարբեր առարկաների դասավանդման մեջ` էկոլոգիա, բնագիտություն, կենսաբանություն, աշխարհագրություն, ֆիզիկա, քիմիա, մաթեմատիկա և այլն:

• Նախագծերին կամովին մասնակցում  են տարբեր պատրաստվածության աստիճան և հակումներ ունեցող սովորողներ:
• Նախագծերը չեն պարունակում բարդ անհատական և ինքնուրույն առաջադրանքներ կամ մեծահասակների պարտադիր միջամտություն:
• Աշակերտները առօրյա գործունեությամբ հանդես են բերում նախաձեռնություն, կատարում սեփական որոշումներ:
• Նախագծերը ներգրավում են ոչ միայն աշակերտներին, այլև նրանց ծնողներին, ընկերներին, հարևաններին:
• Նախագիծերը նպատակայնորեն ուղղվում են առօրյա հրատապ հարցերի, իրավիճակների ու խնդիրների իրատեսական լուծումների վրա: Սովորողը գործնականում տեսնում է տեսության և իրական կյանքի միջև եղած կապը:
• Խթանվում է երեխաների երևակայությունը, ինքնուրույն մտածելու ունակությունը, ստեղծագործելու հակումը:
• Նախագծերով խմբային աշխատանքը դառնում է դասի կազմակերպման մեթոդ:

Որպես օրինակ կարող եմ բերել «Կանաչ մոլորակ» միջազգային մանկական էկոլոգիական ֆորումը, որն  անց է կացվում համառուսաստանյան հասարակական մանկական էկոլոգիական շարժման կողմից «Մշակույթների երկխոսություն. Ճանաչումից դեպի հարգանք» միջազգային  ծրագրով, և որին մասնակցելու համար մեր կրթահամալիրն ունի բոլոր հնարավորությունները: 
Ֆորումի մրցույթներին մասնակցում են դպրոցահասակ երեխաները  իրենց ստեղծագործական աշխատանքներով  (9 անվանակարգերով):
Ֆորումի նպատակը և խնդիրները.

• Միջազգային մանկական համագործակցության և մանկական դիվանագիտության զարգացում.
• Տարբեր երկրների երեխաների մեջ խնայողական վերաբերմունքի դաստիարակություն համամարդկային արժեքների նկատմամբ.
• Երկրի պատանի բնակիչների մեջ ձևավորել էկոլոգիական կուլտուրա և կյանքի ակտիվ վերաբերմունք մարդկության առաջ կանգնած գլոբալ խնդիրների նկատմամբ:

Քանի որ ֆորումի մասնակիցների համար հաղորդակցման պաշտոնական լեզուները միջազգային փուլում ռուսերեն, անգլերեն, գերմաներեն, ֆրանսերեն և իսպաներեն են, երեխաները սկսեցին ավելի շատ հետաքրքրվել օտար լեզուներով, կատարել թարգմանություններ:
Ստեղծագործական մրցույթները անց են կացվում  հետևյալ անվանակարգերով.

• «Բնություն – անգին ընծա, մեկը բոլորի համար»
  «Էքսպերիմենտ տիեզերքում»
  «Անտառի կյանքը և մարդկանց ճակատագրերը»
  «Կանաչ մոլորակը երեխաների աչքերով» - նկարների մրցույթ
  «Կանաչ մոլորակը երեխաների աչքերով» - լուսանկարների մրցույթ
  «Դարավոր ավանդույթների»  բազմազանությունը – Երկիր մոլորակի  ժողովուրդների ինքնությունը արտահայտող բնական նյութերի երկրորդային օգտագործման մրցույթ
  «Ժամանակակից կյանքը և ավանդույթները» -էկոլոգիապես մաքուր նյութերով պատրաստված  ժամանակակից ոճը և ազգային ավանդույթները միացնող   հագուստի մոդելների հավաքածուի  մրցույթ
  «Ժամանակակից տեխնոլոգիաները բնության ծառայության համար»- ինտերնետում կայքերի և web-էջերի կոնկուրս էկոլոգիական և բնապահպանական թեմայով
  «Բնություն: Մշակույթ: Էկոլոգիա» - ազգագրական և թատերական խմբերի մրցույթ

Կրթահամալիրում ստեղծվեց  աշխատանքային խումբ` ընդգրկելով կրթահամալիրի բոլոր ուսուցողական ծրագրերի բնագիտության և էկոլոգիայի ուսուցիչներին, աշակերտներին, ծրագրով հետաքրքրվողներին: Ըստ անվանակարգերի թեմաների կատարվեց աշխատանքի բաժանում.

• «Բնություն – անգին ընծա, մեկը բոլորի համար»  անվանակարգով գրվել են շարադրություններ  Միջին դպրոցում, որոնք կտեղադրվեն կրթահամալիրի կայքում, Նոր դպրոցում կազմակերպվեց ծառատունկ «1+1+» նշանաբանով: Ծառատունկ կազմակերպվեց նաև մյուս դպրոցներում, և երեխաները գործնականում լրացրեցին իրենց գիտելիքները բուսաբանությունից:
• «Կանաչ մոլորակը երեխաների աչքերով» անվանակարգերի պատասխանատուները Գեղարվեստի դպրոցում, Նոր դպրոցում, Մայքլ Գանյանի դպրոցում և Բ-4թ. դպրոց-պարտեզում կազմակերպել են նկարների մրցույթ: Նկարների վերջնական ընտրությունը կլինի մեդիա-մշակութային կենտրոնում. լավագույնները  կուղարկվեն «Կանաչ մոլորակ- 2009 » Միջազգային մանկական էկոլոգիական ֆորումին:
• «Ժամանակակից կյանքը և ավանդույթները» -էկոլոգիապես մաքուր նյութերով պատրաստված  ժամանակակից ոճը և ազգային ավանդույթները միացնող   հագուստի մոդելների հավաքածուի  մրցույթի համար` Արհեստագործական դպրոցի սովորողները կարել են հագուստների նմուշներ, որոնք ներկայացվում են  հեղինակային մանկավարժության հեղինակների 4-րդ հանրապետական հավաքի ժամանակ:
• «Դարավոր ավանդույթների»  բազմազանությունը – Երկիր մոլորակի  ժողովուրդների ինքնությունը արտահայտող բնական նյութերի երկրորդային օգտագործման  մրցույթի համար երեխաները կազմակերպել են հայրենագիտական արշավ դեպի Շիրակի մարզ:
• «Բնություն: Մշակույթ: Էկոլոգիա» - ազգագրական և թատերական խմբերի մրցույթը խթանում է երեխաների ստեղծագործական  հակումները, և փորձառու ուսուցիչների ղեկավարությամբ ներկայացվում են փոքրիկ բեմադրություններ:
• «Ժամանակակից տեխնոլոգիաները բնության ծառայության համար» ինտերնետում կայքերի և web-էջերի մրցույթ էկոլոգիական և բնապահպանական թեմայով - Ավագ դպրոցի աշակերտների ստեղծած  web-էջերից ընտրվեց Խլղաթյան Շանթի աշխատանքը: Արդեն պատրաստ web-էջ-ում՝ kanachmolorak.mskh.am, տեղադրվում են մրցույթին վերաբերող նյութերը:

Նյութերն ուղարկվում են  հետևյալ հասցեով [email protected]: Պարբերաբար խմբով հավաքվում  և քննարկում  ենք կատարված աշխատանքները: Այս ծրագրերի միջոցով ձեռք բերված գիտելիքներն ու կարողությունները  դառնում են մտածելակերպ,  ապրելաձև, աշխարհայացք: