Գայանե Փարվանյան
Թամար Ղահրամանյան

Դասավանդողի դպրոցից. հատուկ կարիքով երեխաների հետ ամենօրյա աշխատանք

 «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրը իրականացնում է ներառական կրթություն, որը ենթադրում է ամենօրյա, համբերատար աշխատանք: Կրթահամալիրի բոլոր դասարանները ներռական են. յուրաքանչյուր դասարանում սովորում է մեկից երեք հատուկ կարիքով երեխա: Կրթահամալիրում սովորում է 92 ամենատարբեր կարիքով երեխաներ, որոնք ընդգրկված են տարբեր կրթական ծրագրերում:                                                  

Եթե հատուկ կարիքներով երեխաների նախասիրությունները չդրսևորվեն, և այդ ուղղությամբ նրանց հետ անհատական աշխատանք չանենք, նրանք կմնան ստվերում, դուրս կմնան ընդհանուր աշխատանքից, և այդ դեպքում ներառական ուսուցման մասին խոսելը անիմաստ կլինի: Այնինչ կարիքը՝ կարիք, սակայն ամեն մի սովորող հետաքրքրություն ունի, որի խթանումը զարգացման հիմք է:

Օրինակ՝ իններորդ դասարանցի Գայանեն: Նա տարեկիցներին զիջում է մտավոր կարողություններով, սակայն դա չի խոչընդոտում նրա ինքնուրույն, որոնողական աշխատանքին:  Առանձնահատուկ հետաքրքրություն ունի ռուսաց լեզվի նկատմամբ: Սիրում է աշխատել համակարգչով, ավելի շատ հակված է անհատական աշխատանքին: Ինքնուրույն, որոնողական աշխատանքը նպաստում է նրա ինքնահաստատմանը, ինքնագնահատականի բարձրացմանը: Այս աշխատանքների ընթացքում նա ձեռք է բերել որոշ հմտություններ` համակարգչով վարժ աշխատելու, համադրելու գտնելու և առանձնացնելու կարևոր տեղեկատվությունը, նյութը կրճատելու կամ ընդարձակելու կարողություն: Կարևորն այն է, որ աշխատանքի ընթացքում հետզհետե նվազում է իմ միջամտությունը` խթանելով նրա ինքնուրույն աշխատանքը: Օր օրի ուրախությամբ արձանագրում եմ այն փաստը, որ ավելի ակնհայտ է դառնում, որ այսպիսի աշխատանքը օգնել է նրան ազատվել որոշակի բարդույդներից` ամաչկոտություն, անվստահություն, անհամարձակություն: Հաջորդ քայլը, որ մտածում ենք իրականացնել, դա Գայանեի և իր դասընկերների հետ համատեղ որևէ նախագծի ստեղծումն է, որի նպատակն է օգնել նրան աշխատել խմբում, համագործակցել և լինել խմբի լիիրավ անդամ: Գայանեն շատ ոգևորում է, երբ հնչում է իր անունը, գովեստներ է լսում իր հասցեին և ուշադրության կենտրոնում է հայտնվում: Դա նրան խթանում է աշխատանքն ավելի լավ  կատարելու: Մենք միասին պատրաստել ենք նյութեր, որոնք ներկայացվել են ուրբաթօրյա ցուցադրությունների ժամանակ:

Սյուզանն էլ սովորում է ութերորդ դասարանում: Նա տարեկիցների   համեմատությամբ շատ  հասուն  է. ունի  ներամփոփ  բնավորության,  զգայուն է:  Սիրում  է  աչքի  ընկնել,  ուշադրություն  գրավել   իր  գեղեցիկ   ընթերցանությամբ,  ասմունքով: Այս  ուսումնական    տարում  իրականացրած   մի  շարք    հետազոտական աշխատանքներ  նպաստել  են  այն  բանին,   որ  նա   դառնա   ավելի   շփվող:  Համատեղ    պատրաստած   շնորհանդեսը`   «Հայոց  լեռների   ավանդապատումը»,  Սյուզանին   շատ   օգնեց  հմտություններ   ձեռք   բերելու,   նյութի  հետ   հետազոտական   աշխատանք  անելու,   ՏՀՏ- ների      հետ  աշխատելու,   համակարգչին    տիրապետելու   համար:    Շատ  սիրում  է  լրագրական   աշխատանքը,   մշտապես   արձագանքում  է   կրթահամալիրում    և   նրանից   դուրս կատարվող   դեպքերին,  հանդես    գալիս   հոդվածներով:  

Ամենօրյա համատեղ աշխատանքները շարունակական են, դրանք օգտակար են թե՛ կարիքով սովորողներին, թե՛ նրանց դասընկերներին և թե՛ ուսուցիչներին: