Լիանա  Առաքելյան
Շուշան Սողոմոնյան
(9-րդ դասարան)

«Մաքուր համայնք» նախագիծը

«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում ուսումնական պլանով նախատեսված է, որ որպես պարտադիր ուսումնական գործունեության բաղկացուցիչ, իրականացվում են հանրօգուտ աշխատանքի նախագծեր. միջավայրի մաքրում և խնամք, կենդանիների, բույսերի խնամք, հարակից այգիների մաքրում, հայրենագիտական ուսումնական ճամփորդությունների ընթացքում մի շարք էկոլոգիական նախագծերի իրականացում: Մենք` սովորողներս այդ աշխատանքներին մասնակցում ենք մեծ ոգևորությամբ, կասենք ավելին՝ ոչ միայն մասնակցում ենք, այլև հանդես ենք գալիս նախաձեռնություններով:  

Մեզ մշտապես մտահոգում են շրջապատի աղտոտվածությունը, անփութորեն կուտակված աղբն ու անմշակ միջավայրը: Դասընկերներով ստեղծել ենք աշխատանքային խումբ և փորձում ենք լուսաբանել մեր` Մալաթիա-Սեբաստիա համայնքում մաքրության հետ կապված առկա խնդիրները: Նկարում ենք տարբեր տեսարաններ, փորձում ենք գտնել այն գործընկեր կառույցները. թաղապետարան, քաղաքապետարան, էկոլոգիական ծրագրերի իրականացման գրասենյակ, ՀՀ բնապատպանության նախարարություն, ովքեր կաջակցեն, կմիջամտեն խնդրի լուծմանը:

Փնտրում ենք համագործակից հասարակական կազմակերպություններ: 2008 թվականի նոյեմբեր ամսին մասնակցեցինք ՄԱԿ-ի կողմից հայտարարված «Դպրոցական տասը նախագիծ» ծրագրի դրամաշնորհային մրցույթին, որտեղ ներկայացրել էինք «Մաքուր համայնք» նախագիծը: Ծրագիրը ճանաչվեց հաղթող և հունվար ամսից սկսեցինք իրականացնել այն: Ծրագիրը վերաբերում է աղբի տեսակավորման խնդիրներին: Կրթահամալիրում արդեն կար նման աշխատանքի մասնակի փորձ:  
Երրորդ տարին է` հաջողությամբ տեսակավորվում է թուղթն ու ստվարաթութը: Բոլոր ուսումնական շենքերի հարկաբաժիններում դրված են թղթի թափոնի հավաքման զամբյուղներ, որտեղ հավաքվում է նյութը և հավաքված թափոնը հանձնվում է համապատասխան տեղ: Այս տարաների կողքին հայտվեցին նոր տարաներ: Առաջին քայլը եղավ աղբամանների ձեռքբերումը և տեղադրումը կրթահամալրի բոլոր հաստատություններում: Տեսակավորում ենք առաջացող աղբը՝ թուղթ, ստվարաթուղթ, ապակու ջարդոն, շշեր, պոլիէթիլենային թափոն, հացամթերքի մնացորդ: Սովորողներն ու կրթահամալիրի աշխատողներն օգտվում են այս ծառայությունից` ազատվելով տանը կուտակված  թղթի, ստվարաթղթի, սննդի (կրթահամալիրի կրտսեր դպրոցներն ունեն կենդանաբանական անկյուններ և կենդանիներին կերակրելու համար օգտագործվում են հավաքված հացի մնացորդները) և այլ թափոններից: Աղբամանների վրա կան ցուցումներ, որոնք հուշում են, թե որ աղբը որտեղ պետք է լցնել: Սկզբնական շրջանում  մշտապես կարելի էր հանդիպել խառնված թափոն. թղթի թափոնի հետ աղբի այլ տեսակներ (ստվարաթուղթ, մոմլաթ, երբեմն սննդի մնացորդներ և այլն): Հետևողական մոնիտորինգի և զգուշացումների արդյունքում խնդիրը լուծում է ստանում: Կրթահամալիր կայքում ունենք ենթաբաժին, որի միջոցով բոլորին տեղեկացնում ենք ծրագրի ընթացքի մասին: Հերթական ուսումնական ճամփորդության ժամանակ եղել ենք ապակու վերամշակման գործարանում և մանրամասն ծանոթացել ապակյա տարաների պատրաստման տեխնոլոգիային: Համագործակցում ենք մի քանի կազմակերպությունների հետ, որոնք զբաղվում են թափոնի (թղթի, ստվարաթղթի, պոլիէլիլենային տոպրակների, պլաստմասի) վերամշակմամբ, շշերի ընդունմամբ: Սրանք ծրագրի հաջողություւներն են: Ուզում ենք արձանագրել ծրագրի ընթացում առաջ եկած խոչընդոտներն ու չլուծված խնդիրները:

Ուսումնասիրությունները պարզեցին, որ մեր երկրում տեսակավորված աղբի տեղավորման մեծ խնդիր կա.  շատ քիչ են թափոնի ընդունմամբ և վերամշակմամբ զբաղվող հաստատությունները: Այս և աղբահանության այլ խնդիրներով առանձնապես հետաքրքրված չեն պետական կառույցները:
ՄԱԿ-ի հետ համագործակցությունը ավարտվում է հունիս ամսին, սակայն ծրագիրը սրանով չի ավարտվում:  Մենք առանց հուսահատվելու քայլ առ քայլ առաջ են գնում, փորձելով գտնել նոր համախոհներ` հասկանալով էկոլոգիական հիմնախնդիրների կարևորությունը: