Մ. Գաբանյան

Ուսումնա-հետազոտական ճամփորդություն - դաս

«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի ուսումնական գործընթացի  անբաժանելի մասն են կազմում ուսումնական ճամփորդությունները, որոնք կրում են տարբեր ուղղվածություններ՝ հայրենագիտական, այլ ուսումնական (կապված որևէ առարկայի անցած նյութի հետ), ճանաչողական և այլն: Ըստ կրթահամալիրի ուսումնական պլանների՝ յուրաքանչյուր դասարան պետք է ամիսը գոնե մեկ անգամ մասնակցի ուսումնական ճամփորդության: Ամեն մի ուսումնական ճամփորդությունից հետո սովորողներն ստեղծում են ուսումնական նյութեր՝ կապված տվյալ ճամփորդության հետ (օգտվում են ինտերնետից, տարբեր տեսակի գրականությունից, իրենց նկարած լուսանկարներից): Արդյունքում յուրաքանչյուր սովորողը ունենում է իր ստեղծած ուսումնական փաթեթը (հնարավոր է՝ նաև էլեկտրոնային տարբերակով):

Ուսումնա-հետազոտական ճամփորդությունները պայմանականորեն բաժանել եմ առարկայական ծրագրերով որոշված, հայրենագիտական այլ ճամփորդություններ, մշակութային: Հայրենագիտական այլ ճամփորդություններն իրենց հերթին բաժանել եմ խմբերի՝ «Ազգային փոքրամասնություններ» նախագիծ , «Ճանաչիր քաղաքդ»,  «ՀՀ  մարզեր»: Առանձնացված է ուսումնա-հետազոտական ճամփորդությունների տեսանյութերի և հոդվածների ցանկերը:
Ես դասավանդում եմ 7-8-րդ դասարաններում:  7-րդ դասարանում անցնում էի Արաբական խալիֆություն, իսկ 8-րդում` հայ-իրանական պատերազմները, Երևանի բերդի գրավումը: Թեման ամփոփելիս այցելելու էինք Երևանի կենտրոնում գործող մզկիթը: Սկսվեց ուսումնասիրությունների մի ամբողջ շարք՝ լրացուցիչ գրականություն (հանրագիտարաններ, բառարաններ), ինտերնետ, տեղանքի ուսումնասիրություն: Տեղեկություններ մեկնելու վայրի, պատմության մասին: 7-րդ և 8-րդ դասարանների համատեղ ճամփորդությունը շատ հետաքրքիր էր և ծառայեց իր նպատակին:

Ճանապարհը դեպի «Կապույտ մզկիթ»: Սովորողները ուսումնասիրում, ճանաչում և հետազոտում են իրենց քաղաքը: Քանի որ սովորողների մեծ մասը չի ճանաչում մեր (իր) քաղաքը, նույն պահին որոշվեց ստեղծել ուսումնական նյութերի շարք՝ «Ճանաչիր քաղաքդ» թեմայով: Միչև տեղ հասնելը, յուրաքանչյուր սովորողի հանձնարվեց մեր անցած ճանապարհի` Երևանյան լիճի, ԱՄՆ դեսպանատան, Կենտրոնական ավտոկայանի, Կոնյակի գործարանի մասին նյութեր պատրաստել:

«Կապույտ մզկիթում» մեզ դիմավորեց էքսկուրսավարը` իր խիստ դեմքով: Նա սկսեց ներկայացնել մեզ համար օտար սովորույթները, բարքերը, մշակույթը, դիտեցինք բացօթյա թանգարանը: Սովորողներին շատ հետաքրքրեց հատկապես նրանց աղոթավայրը, զարմանալի պատմությունները մինարեթի և  մզկիթների մասին..

Ուսումնական նյութը կիսատ կլիներ, եթե չգնայինք Սուրբ Սարգիս եկեղեցի, մոմ վառեինք և աղոթեինք…

Եկեղեցուց դուրս գալուց հետո նկարվեցինք: Մեր առջև բացվեց գեղեցիկ տեսարան` Հրազդանի կիրճը: Վերջինս էլ էր հերթական ուսումնասիրության նյութը:

Մենք մզկիթ էինք գնացել լուսանկարչական ապարատներով, գրիչներով և նոթատետրերով: Սովորողները գրառում էին այն տեղեկությունները, ինչը կարող էր օգտակար լինել նյութի լրացման համար: Սովորողները տիրապետում են թվային տեխնիկային: Մեր ֆոտոլրագրող Արթուրը իր տարերքի մեջ էր: Հետո նրանք թղթին հանձնեցին իրենց տպավորությունները: Նրանց պատրաստած նյութ hայոց լեզվի ուսուցչի  կողմից խմբագրվեց և սրբագրվեց, որից հետո իրենք` սովորողները, դրանք մուտքագրեցին և ձևավորեցին համակարգչով: Ուսումնական ճամփորդության տպավորությունները գրվեցին և տեղադրվեցին կայքում:

Ուսումնական ճամփորդությամբ չավարտվեց մեր ուսումնասիրությունը` հիմա էլ հերթը ներկայացնելն է: Մեր սովորողները  տիրապետում են համակարգչային անհրաժեշտ ծրագրերի: Նրանք հմտությամբ սկսեցին աշխատել: Այս ամբողջ ընթացքում ես և տ. Հասմիկը մեր խորհուրդներով օգնում էինք նրանց և կազմակերպում աշխատանքը: Նյութը ներկայացվել է ուրբաթօրյա ցուցադրության ժամանակ:

Այսպիսով, ուսուցիչն ու սովորողը, ձեռք են բերում հետազոտողի և անընդհատ սովորողի նոր հմտություններ, գործնականում տիրապետում են տեղեկատվական տեխնոլոգիաներին, թվային տեխնիկական միջոցներին, գործածում են իրենց իմացած լեզուները՝ որպես ինքնակրթության և ինքնարտահայտման (գրավոր և բանավոր) միջոցներ: Ստեղծվում են նյութական և սոցիալ-հոգեբական այնպիսի պայմաններ, որոնք սովորողին և ուսուցչին հնարավորություն  են տալիս ինքնարտահայտվելու, անհատապես կամ խմբով իրականացնելու սեփական մտահղացումներն ու նախաձեռնությունները, անընդհատ սովորելու և աշխատելու պահանջմունք են ձևավորում։