Հայարփի Տոնոյան

 Կանաչ մոլորակ - կրթահամալիր

Ուզում եմ սկսել տպավորություններից, ինչը ինձ հիացրեց այս մեկ ամսվա ընթացքում: Այս մեկ ամսում համոզվեցի, որ երեխաներին ավելի շատ հիացնում է կենդանի օրգանիզմների` բույսերի, կենդանիների և մարդկանց ուսումնասիրությունը: Նրանք հեշտությամբ կարողանում են տարբերակել այն ամենը, ինչի մեջ կյանք կա` թռչուններ, ծաղիկներ, ծառեր: Ի վերջո, հասկացա, որ բնությունը ճանաչելու համար երեխաները պետք է հաճախ լինեն բնության գրկում, դիտեն և փորձեն բացատրել իրենց հանդիպող երևույթները և պիտի մասնակցեն նրա խնամքին և վերարտադրմանը,ինչը սիրով են անում:

Մեր կրթահամալիրում սովորողների հետ միասին ուսումնահասարակական տարբեր նախագծեր ենք փորձում իրականացնել: Սակայն ուզում եմ առանձնացնել երկու նախագիծ` «Կանաչ մոլորակը» և « Մաքուր համայնքը»:

«Կանաչ մոլորակ» նախագծի շրջանակում սովորողների հետ միասին սկսեցինք ծաղկածառատունկ անել, բայց ծառատունկի կամ ծաղկատունկի օր, շաբաթ չենք հայտարարել, այլ ամբողջ տարին տրամադրում ենք այդ գորընթացին (տնկել, դիտարկել, խնամել): Ոչ թե միջոցառում, այլ` կրթական ծրագիր: Սովորողը պարտավոր է ունենալ ուսումնական միջոցներ, դրանց ցանկում պարտադիր է իր ծառը, թուփը: Նախագծի շրջանակում մեր դպրոցի յուրաքանչյուր սովորող մեկ ծառ, ծաղիկ կամ թուփ է բերել և տնկել դպրոցի բակում: Երկու շաբաթվա ընթացքում միայն Նոր դպրոց – պարտեզի բակում տնկվեց 150 մրգատու, 40 դեկորատիվ ծառ, 30-ից ավելի պտղատու և այլ թփեր: Եվ  հուրախություն մեզ՝ տնկած բույսերի 90 տոկոսը կպել է հողին: Այն սովորողները, ովքեր ծառատունկի շրջանում տնկիներ չեն բերել, բերում են սենյակային բույսեր, քանի որ դպրոցի ներսում էլ ստեղծում ենք ջերմոցային տնտեսություն` կանաչ մոլորակ ներսում:

Սակայն մեր խնդիրը ոչ միայն ծառ ու ծաղիկ տնկելն է, այլ նաև տնկած բույսը դիտարկելը, որը ինչպես նշեցի, սովորողները կատարում են շուրջ տարին: Բույսերը տնկելուց անմիջապես հետո սկսվում է դիտարկման փուլը. երեխաները սիրով են խնամում իրենց բույսը, հետևում նրա աճին, վարքին: Հիմա յուրաքանչյուր սովորող իր տնկած ծառի, ծաղկի, բույսի մասին տեղեկություն է հավաքում հանրագիտարանից, ինտերնետից, և փորձում ենք ստեղծել ծառերի հանրագիտարան: Այս ամբողջ աշխատանքը արտացոլվում է սովորողի կիսամյակային ամփոփաթերթում և ուսումնական թղթապանակում:

Այսպիսով, եթե  միջին հաշվով ամեն գարնանը և աշնանը ծառատունկի ժամանակ նշված քանակով ծառեր տնկենք` արդյունքում կունենանք «կանաչ կրթահամալիր»:

Անխնամ ու թափթփված կանաչ տարածքները հեռու են կրթական համարվելուց: Մենք ոչ միայն կրթահամալիրի ներսում և նրա տարածքներում ուզում ենք մաքրություն պահպանել, այլ խնամքն ու կարգապահությունը փորձում ենք մեր սովորողների համար դարձնել կենցաղ, մաքրակենցաղությունը՝ բնույթ: «Մաքուր համայնք»  նախագծով առանձնացնում ենք սովորաբար որպես միատարր աղբ կուտակվող թափոնի հետևյալ տեսակները.

• Թղթի
• Ստվարաթղթի
• Պոլիէթիլենի
• Հացի մնացորդ
• Ապակե տարա

Նախագծին մասնակցում են բոլոր դասավանդողները, սովորողները, ծնողները: Յուրաքանչյուր թափոնին համապատասխան ամաններ են տեղադրված դպրոցի սրահում: Թափոնների մի մասը որպես հումք օգտագործում ենք ուսումնական գործունեության ժամանակ, օրինակ` պոլիէթիլենային շշերից ծաղկի թաղարներ ենք պատրաստել, ստվարաթղթերը օգտագործել ենք  դիզայնի մեջ և այլն:  Դրանով զբաղվելը մաքուր ուսումնական աշխատանք է. սովորողները իրենց հավաքած թափոնները կշռում, գրանցում են նախօրոք կազմված էջերի վրա, և արդյունքում կազմում վարժություններ, խնդիրներ ու որպես ուսումնական նյութ օգտագործում դասաժամին:

Հավաքած թափոնները հանձնում ենք համապատասխան կենտրոներին: Ահա թե նախորդ երեք ամիսներին Նոր դպրոցը ինչքան օգուտ է տվել համայնքի տնտեսությանը, աղբից հանել ու որպես երկրորդական հումք  հանձնել թափոններ.